Παρασκευή 25 Ιουλίου 2008

Ο σκοπός της ζωής μέσα από τα δρώμενα των Ελευσινίων Μυστηρίων

Τα διασημότερα από τα αρχαία μυστήρια ήσαν τα Ελευσίνια που τελούνταν κάθε τέσσερα χρόνια στην πόλη της Ελευσίνας προς τιμήν της Δήμητρας και της κόρης της Περσεφόνης. Οι μυημένοι φημίζονταν σε ολόκληρο τον ελληνικό κόσμο για την ωραιότητα των φιλοσοφικών τους αντιλήψεων και τα υψηλά κριτήρια ηθικής που βίωναν στην καθημερινή τους ζωή.
Εξ αιτίας της υπεροχής τους τα Μυστήρια αυτά διαδώθηκαν στη Ρώμη και την Βρετανία, αλλά αργότερα οι τελετές μύησης υποχώρησαν και στις δυο αυτές χώρες. Τα Ελευσίνια Μυστήρια ιδρύθηκαν από τον Εύμολπο σε χρονολογία που χάνεται στα βάθη της αρχαιότητας αλλά μέσω του Πλατωνικού φιλοσοφικού συστήματος οι αρχές τους διατηρήθηκαν μέχρι τις μέρες μας. Οι τελετές της Ελευσίνας με τις μυστηριακές αναπαραστάσεις των πιο πολύτιμων μυστικών της Φύσης, επισκίασαν και σταδιακά απορρόφησαν πολλές μικρότερες φιλοσοφικές σχολές ενσωματώνοντας στο δικό τους σύστημα οποιαδήποτε πολύτιμη πληροφορία κατείχαν. Το τελετουργικό των Ελευσινίων ήταν πολύπλοκο και η κατανόησή του απαιτούσε τη σε βάθος μελέτη της Ελληνικής Μυθολογίας. Τα Μυστήρια διαιρούνταν σε Κατώτερα, (που τελούνταν κατά την περίοδο της εαρινής ισημερίας στην πόλη Άγραι) και σε Ανώτερα κατά την φθινοπωρινή ισημερία στην πόλη της Ελευσίνος.

Τα Κατώτερα Μυστήρια
Ήσαν αφιερωμένα στην Περσεφόνη, και ο Τόμας Τέϋλορ στο βιβλίο του "Ελευσίνια και Βακχικά μυστήρια" συνοψίζει την πρόθεσή τους: "Τα Κατώτερα Μυστήρια δημιουργήθηκαν από τους αρχαίους θεολόγους, τους ιδρυτές τους, για να σημάνουν με αποκρυφιστικό τρόπο την κατάσταση της μη εξαγνισμένης ψυχής που έχει ενδυθεί το γήινο σώμα της και έχει περιβληθεί την υλική φύση. "Ο μύθος που χρησιμοποιείτο στις τελετές των Κατώτερων Μυστηρίων είναι της απαγωγής της Περσεφόνης της κόρης της Δήμητρος από τον Πλούτωνα τον άρχοντα του Κάτω Κόσμου. Ενώ η Περσεφόνη μάζευε λουλούδια σε ένα υπέροχο λιβάδι, η γη άνοιξε ξαφνικά και ο σκαιός άρχοντας του θανάτου, οδηγώντας το μεγαλοπρεπές άρμα του αναδύθηκε από τα σκοτεινά βάθη και αρπάζοντάς την, οδήγησε τη θεά, που αγωνιζόταν να ξεφύγει από τα χέρια του, στο υπόγειο παλάτι του όπου την ανάγκασε να γίνει σύντροφος του και βασίλισσά του. Υπάρχουν πολλές αμφιβολίες αν πολλοί από τους μυημένους αντιλαμβάνονταν το μυστικό νόημα αυτής της αλληγορίας, αφού οι περισσότεροι από αυτούς πίστευαν ότι αναφερόταν στις διαδοχές των εποχών. Είναι πολύ δύσκολη η απόκτηση ικανοποιητικών πληροφοριών που σχετίζονται μα τα Μυστήρια γιατί οι υποψήφιοι δεσμεύονταν με αδιάρρηκτους όρκους να μην αποκαλύψουν ποτέ στους βέβηλους τα μυστικά που τους παραδίδονταν. Κατά την έναρξη της τελετουργίας μυήσεως, ο υποψήφιος πατούσε πάνω στο δέρμα των ζώων που είχαν θυσιαστεί γι'αυτό τον σκοπό και ορκιζόταν ότι ο θάνατος θα σφραγίσει τα χείλη του πριν αποκαλύψει τις ιερές αλήθειες που επρόκειτο να του αποκαλυφθούν. Μέσα από έμμεσες διόδους ωστόσο, ορισμένα από τα μυστικά διατηρήθηκαν μέχρι σήμερα. Οι διδαχές που παραδίδονταν στους νεοφώτιστους σε γενικές γραμμές ήσαν οι ακόλουθες: Η ψυχή του ανθρώπου, που στα Ελευσίνια Μυστήρια συμβολιζόταν από την Περσεφόνη, είναι στην ουσία της πνευματική. Η πνευματική κατοικία της βρίσκεται στους ανώτερους κόσμους, όπου απαλλαγμένη από τα δεσμά της υλικής μορφής και των υλικών αντιλήψεων λέγεται ότι είναι αληθινά ζωντανή και αυτοεκφραζόμενη. Το υλικό σώμα είναι το "σήμα", ο τάφος της ψυχής, ένα ψευδές και προσωρινό πλάσμα, η πηγή όλων των θλίψεων. Ο Πλάτων περιγράφει το σώμα ως τον τάφο της ψυχής, εννοώντας με αυτό όχι μόνο την ανθρώπινη μορφή, μα και την ανθρώπινη φύση. Η κατήφεια και η αθυμία των Κατώτερων Μυστηρίων αναπαριστούσαν την αγωνία της πνευματικής ψυχής που είναι ανίκανη να εκφράσει τον εαυτό της διότι έχει δεχθεί τους περιορισμούς και τις αυταπάτες του ανθρώπινου περιβάλλοντος. Ο άνθρωπος δεν είναι ούτε καλύτερος ούτε σοφότερος μετά τον θάνατο από ότι στην διάρκεια της ζωής του. Εάν δεν αναδυθεί πάνω από την άγνοια κατά την παραμονή του στη γη, ο άνθρωπος οδηγείται στον αιώνιο θάνατο όπου περιφέρεται για πάντα, κάνοντας τα ίδια λάθη που έκανε κι εδώ. Εάν δεν υπερβεί την επιθυμία του για υλικά αποκτήματα εδώ, θα την μεταφέρει στον αόρατο κόσμο, όπου επειδή δεν μπορεί να ικανοποιήσει την επιθυμία, θα συνεχίσει σε ατελείωτη αγωνία. Η "Κόλαση" του Δάντη είναι η συμβολική περιγραφή των βασανιστηρίων, εκείνων που ποτέ δεν ελευθέρωσαν την πνευματική τους φύση από τις αλόγιστες επιθυμίες, τις συνήθειες, τις απόψεις και τους περιορισμούς των Πλουτωνικών προσωπικοτήτων τους. Εκείνων που πότε δεν προσπάθησαν να βελτιώσουν τους εαυτούς τους (και των οποίων οι ψυχές κοιμούνται) κατά την διάρκεια της σωματικής τους ζωής, πέρασαν στον θάνατο του Άδη όπου και κοιμούνται στην αιωνιότητα, όπως κοιμόντουσαν και κατά την διάρκεια της ζωής τους.
Για τους φιλοσόφους των Ελευσινίων η γέννηση στον φυσικό κόσμο είναι ο θάνατος με την πλήρη σημασία της λέξεως και η μοναδική αληθινή γέννηση είναι αυτή της πνευματικής ψυχής του ανθρώπου που αναδύεται από τον τάφο της σωματικής φύσης. Ο θνητός είναι ένας νεκρός που κοιμάται και αυτό είναι κλειδί για την κατανόηση των Ελευσινίων Μυστηρίων. Ακριβώς όπως ο Νάρκισσος όταν είδε τον εαυτό του στην επιφάνεια του νερού (οι αρχαίοι χρησιμοποιούσαν αυτό το άστατο στοιχείο για να συμβολίσουν την παροδικότητα και το απατηλό του υλικού σύμπαντος) έχασε τη ζωή του προσπαθώντας να αγκαλιάσει μια αντανάκλαση, έτσι και ο άνθρωπος βλέποντας μέσα στον καθρέφτη της Φύσης και δεχόμενος σαν πραγματικό εαυτό του τον "πηλό που βλέπει να αντανακλάται" χάνει την ευκαιρία που του επιτρέπει η σωματική του ζωή να αποκαλύψει τον αόρατο κι αθάνατο εαυτό του. Ένας αρχαίος μύστης είπε κάποτε ότι οι ζωντανοί κυβερνώνται από τους νεκρούς.
Μόνον οι ειδήμονες των Ελευσινιακών αντιλήψεων ζωής μπορούν να αντιληφθούν το νόημα της φράσης αυτής. Σημαίνει ότι η πλειονότητα των ανθρώπων δεν κυβερνιέται από το ζωντανό τους πνεύμα αλλά από την ανόητη (γι'αυτό είναι νεκρή) κτηνώδη προσωπικότητά τους. Η μετεμψύχωση και η μετενσάρκωση συμπεριλαμβάνονταν στις διδαχές των Μυστηρίων αυτών αλλά κατά κάποιον ασυνήθιστο τρόπο. Επιστεύετο ότι κατά τα μεσάνυχτα οι αόρατοι κόσμοι πλησίαζαν τη γήινη σφαίρα και ότι οι ψυχές που αποκτούσαν υλική ύπαρξη εισέρχονταν την ώρα αυτή. Για τον λόγο αυτόν πολλές από τις Ελευσινιακές τελετουργίες τελούνταν κατά τα μεσάνυχτα. Ορισμένα από αυτά τα κοιμώνενα πνεύματα που απέτυχαν να αφυπνίσουν την υψηλή φύση τους κατά την διάρκεια της επίγειας ζωής και που τώρα περιφέρονται στους αόρατους κόσμους περιβεβλημένα το σκοτάδι που τα ίδια δημιούργησαν, περιοδικώς ξεγλιστρούν αυτή συγκεκριμένη ώρα και προσλαμβάνουν τη μορφή διαφόρων πλασμάτων.
Οι μύστες της Ελευσίνας αποδοκίμαζαν την αυτοκτονία εξηγώντας ότι υπάρχει ένα βαθύτερο μυστήριο που αφορά αυτό το έγκλημα για το οποίο δεν τους επιτρεπόταν να μιλήσουν, αλλά προειδοποιούσαν τους μαθητές τους ότι μια απέραντη θλίψη καταλαμβάνει όλους εκείνους που αφαίρεσαν τις ζωές τους. Αυτή ήταν στην ουσία η διδασκαλία που παρεδίδετο στους μυημένους στα Μικρά Μυστήρια. Καθώς ο βαθμός επεικτεινόταν στις δυστυχίες εκείνων που απέτυχαν να χρησιμοποιήσουν με τον καλύτερο τρόπο τις φιλοσοφικές ευκαιρίες που τους παρουσιάστηκαν, οι αίθουσες της μυήσεως ήταν υπόγειες και ο τρόμος του Άδου απεικονιζόταν με ζωντάνια σε ένα πολύπλοκο τελετουργικό δράμα. Αφού περνούσαν επιτυχώς μέσα από τα βασανιστικά περάσματα με τις δοκιμασίες και τους κινδύνους τους, οι υποψήφιοι λάμβαναν τον τιμητικό τίτλο του Μύστη, που σημαίνει εκείνον που είδε μέσα από το πέπλο ή είδε ένα σκοτεινό όραμα. Επίσης σημαίνει πως ο υποψήφιος έφτασε μπροστά στο πέπλο το οποίο πρόκειται να σχιστεί στον υψηλότερο βαθμό. Η σύχρονη λέξη Μύστης που αναφέρεται στον ερευνητή της αλήθειας σύμφωνα με τις επιταγές της καρδιάς κατά μήκος της οδού της πίστεως, πιθανώς προέρχεται από αυτήν την αρχαία λέξη, αφού πίστη είναι η αποδοχή ως αλήθεια της πραγματικότητας καταστάσεων που δεν μπορούν να γίνουν ορατές.

Τα Ανώτερα Μυστήρια
Στα οποία ο υποψήφιος γινόταν δεκτός μόνον αφού είχε εισαχθεί στα κατώτερα και σε πολλές περιπτώσεις ούτε κι αυτό ήταν αρκετό) ήσαν αφιερωμένα στη Δήμητρα, την μητέρα της Περσεφόνης, και την παρουσίαζαν περιπλανώμενη ανά τον κόσμο σε αναζήτηση της απαχθείσας Κόρης. Η Δήμητρα έφερε δυο δαυλούς, την διαίσθηση και την αιτία, αρωγούς στην αναζήτηση του χαμένου της παιδιού, της ψυχής. Επιτέλους βρήκε την Περσεφόνη, όχι μακριά από την Ελευσίνα και δίδαξε στον λαό τον τρόπο καλλιέργειας του σίτου, που από τότε της είναι αφιερωμένος. Ίδρυσε επίσης τα Μυστήρια. Η Δήμητρα ζήτησε από τον Πλούτωνα, τον θεό των ψυχών των νεκρών να επιτρέψει στην Περσεφόνη να επιστρέψει κοντά της. Εκείνος αρνήθηκε στην αρχή γιατί η Περσεφόνη έφαγε σπόρους ροδιού κι έτσι έγινε θνητή, δηλαδή γονιμοποιήθηκε σε σώμα θνητό. Στο τέλος όμως συμβιβάστηκε και συμφώνησε να της επιτραπεί να ζει στον ανώτερο κόσμο κατά τα δυο τρίτα της ζωής της και να διαμένει μαζί του το υπόλοιπο ένα τρίτο. Οι αμύητοι γνώριζαν ότι η Περσεφόνη ήταν η εκδήλωση της ηλιακής ενέργειας η οποία κατά τους χειμερινούς μήνες ζούσε κάτω από τη γη μαζί με τον Πλούτωνα, αλλά το καλοκαίρι επέστρεφε μαζί με τη θεά της παραγωγικότητας. Ένας μύθος λέει πως τα λουλούδια αγαπούν την Περσεφόνη και κάθε χρόνο όταν εκείνη φεύγει για το σκοτεινό βασίλειο του Πλούτωνα, τα φυτά πεθαίνουν από λύπη. Κι ενώ οι βέβηλοι και οι αμύητοι είχαν αυτές τις απόψεις για το συγκεκριμένο θέμα, οι αλήθειες των ελληνικών αλληγοριών παρέμειναν προσεκτικά φυλαγμένες από τους μυημένους που μόνον εκείνοι γνώριζαν το μεγαλείο των σημαντικών αυτών φιλοσοφικών και θρησκευτικών παραλληλισμών.Τα Ανώτερα Μυστήρια μιλούν με μυστικό τρόπο και με έξοχα οράματα για την χαρά της ψυχής στη ζωή, αλλά και μετά τον θάνατο, όταν εξαγνιστεί από την μόλυνσή της εξαιτίας της υλικής φύσης και ανέλθει σε μια πραγματικότητα που ανήκει στα διανοητικά οράματα. Ακριβώς όπως τα Κατώτερα Μυστήρια πραγματεύονταν την εμβρυακή εποχή του ανθρώπου όταν η συνειδητότητα μέσα σε εννέα μέρες (στους εννέα μήνες της εμβρυακής ζωής που αναπαριστώντο στα Μυστήρια που διαρκούσαν εννέα μέρες) κατερχόταν στο βασίλειο της αυταπάτης και ενεδύετο το πέπλο της αναλήθειας, έτσι τα Ανώτερα Μυστήρια πραγματεύονταν τις χαρές της πνευματικής αναγεννήσεως και αποκάλυπταν στους μυημένους όχι μόνο την απλούστερη, αλλά και την πιο άμεση μέθοδο της απελευθέρωσης της ανώτερης φύσεώς τους από τους δεσμούς της υλικής άγνοιας. Όπως ο Προμηθέας ο δεμένος στην κορυφή του Καυκάσου, η ανώτερη φύση του ανθρώπου είναι δεμένη στην ανεπαρκή του προσωπικότητα. Οι εννέα ημέρες της μυήσεως συμβόλιζαν ακόμα τις εννέα σφαίρες μέσω των οποίων η ανθρώπινη ψυχή κατέρχεται κατά την διάρκεια της διαδικασίας ανάληψης της γήινης μορφής της. Σύμφωνα με τον Ομηρικό Ύμνο στην Δήμητρα η θεά δεν ανακάλυψε την νέα κατοικία της Κόρης παρά στο τέλος της περιόδου των εννέα ημερών. Αυτό το μέρος της αλληγορίας που αναφέρεται στις δυο περιόδους κατά την διάρκεια των οποίων η Περσεφόνη πρέπει να μείνει με τον Πλούτωνα και κατόπιν να μπορεί να επισκέπτεται τον ανώτερο κόσμο, προσφέρει υλικό για σκέψη. Είναι πιθανόν ότι οι Ελευσίνιοι συνειδητοποίησαν ότι η ψυχή εγκαταλείπει το σώμα κατά την διάρκεια του ύπνου, ή τουλάχιστον είναι ικανή να το εγκαταλείπει μετά από ειδική εξάσκηση την οποία αναμφισβήτητα ήταν σε θέση να την παραδώσουν. Έτσι η Περσεφόνη παραμένει στο βασίλειο του Πλούτωνα κατά την διάρκεια της αφύπνισης αλλά μπορεί να ανέλθει στους πνευματικούς κόσμους κατά τις περιόδους του ύπνου.
Η ΕΙΣΟΔΟΣ ΣΤΟΝ ΑΔΗ: Ο μυημένος διδάσκονταν πώς να διαμεσολαβεί ώστε ο Πλούτων να επιτρέπει στην Περσεφόνη (την μυημένη ψυχή) να ανέρχεται από το σκοτάδι της υλικής του φύσης στο φως της κατανόησης. Όταν κατ'αυτόν τον τρόπο απελευθερωνόταν από τα δεσμά του πηλού και αποκρυσταλλώνονταν οι αντιλήψεις του, ο μυημένος απελευθερωνόταν όχι μόνο κατά την διάρκεια της ζωής του αλλά για ολόκληρη την αιωνιότητα, αφού ποτέ στο εξής δεν επρόκειτο να αποστερηθεί τις ιδιότητες εκείνες της ψυχής οι οποίες μετά τον θάνατο θα αποτελούσαν τα οχήματα για την εκδήλωση και την έκφραση στον αποκαλούμενο ουράνιο κόσμο. Σε αντίθεση με την αντίληψη του Άδη ως κυβερνήτη του σκότους, οι Θεοί κατοικούσαν στις κορυφές των βουνών με κέντρο τον Όλυμπο, όπου οι δώδεκα θεότητες του Ελληνικού Πανθέου κατοικούσαν μαζί. Στις μυητικές περιπλανήσεις του ο νεόφυτος εισήρχετο σε αίθουσες ολοένα και πιο λαμπρές για να εικονογραφηθεί έτσι η άνοδος του πνεύματος του από τους κατώτερους κόσμους στο βασίλειο του φωτός. Στο απώτατο σημείο των περιπλανήσεων αυτών έμπαινε σε μια αίθουσα στο κέντρο της οποίας ευρίσκετο το φωτισμένο άγαλμα της θεάς Δήμητρας. Εκεί και με την παρουσία του ιεροφάντη που περιτριγυριζόταν από ιερείς με λαμπρά ενδύματα, καθοδηγείτο στα υψηλότερα μυστικά των Ελευσινίων Μυστηρίων. Κατά την λήξη της τελετής αναγορευόταν Επόπτης, λέξη που σημαίνει εκείνον που είδε, που γνώρισε. Για τον λόγο αυτόν μύηση αποκαλείται αυτοψία. Οι Επόπτες παρελάμβαναν ορισμένα ιερά βιβλία πιθανώς κρυπτογραφημένα, μαζί με πέτρινες πλάκες στις οποίες ήταν εγχάρακτες μυστικές οδηγίες. Από τα διασωθέντα κείμενα μαθαίνουμε πως ένα πλήθος παράξενα και μεταφυσικά φαινόμενα συνόδευαν τις τελετές. Πολλοί μυημένοι ισχυρίζονταν ότι είχε δει τους ίδους τους Θεούς. Εάν αυτό ήταν αποτέλεσμα της θρησκευτικής έκστασης ή η συνεργασία των αόρατων δυνάμεων με τους ορατούς ιερείς παραμένει μυστήριο. Ο Απουλήϊος στο έργο του "Μεταμορφώσεις" ή "Ο Χρυσός Όνος" περιγράφει κατά πάσα πιθανότητα την μύηση του στα Ελευσίνια Μυστήρια."Άγγιξα τα σύνορα του θανάτου και πατώντας στο κατώφλι του παλατιού της Περσεφόνης επέστρεψα παλεύοντας σε όλα τα στοιχεία. Στο μέσον της νυχτός είδα τον ήλιο να λάμπει με ζωηρό φως έφτασα μπροστά στους Θεούς του Άδου και προσκύνησα από κοντά."

Οι γυναίκες και τα παιδιά δεν αποκλείονταν από τα Ελευσίνια Μυστήρια και υπήρξαν χιλιάδες μυημένοι. Όμως οι ανώτερες διδαχές παραδίδονταν μόνον σε έναν περιορισμένο αριθμό μυημένων οι οποίοι εξ αιτίας της ανώτερης πνευματικότητάς τους, επεδείκνυαν ισχυρή αντιληπτικότητα στις θεμελιώδεις βασικές διδαχές. Ο Σωκράτης αρνήθηκε να μυηθεί στα Ελευσίνια Μυστήρια, διότι γνωρίζοντας τις αρχές τους χωρίς να είναι μέλος του, συνειδητοποίησε ότι η συμμετοχή του θα του σφράγιζε το στόμα. Τα Μυστήρια βασίζονταν σε σπουδαίες και αιώνιες αλήθειες κι αυτό επιβεβαιώνεται από τον σεβασμό που τους απεδίδετο από τους σημαντικούς πνευματικούς ανθρώπους τους αρχαίου κόσμου. Τα ενδύματα που έφεραν οι υποψήφιοι προς μύηση διατηρούνταν για πολλά χρόνια και πίστευαν ότι κατείχαν σχεδόν ιερές ιδιότητες. Όπως ακριβώς η ψυχή δεν έχει ένδυμα άλλο από τη σοφία και την αρετή, έτσι και οι υποψήφιοι, οι οποίοι ως τότε δεν κατείχαν την αληθινή γνώση, παρουσιάζονταν στα Μυστήρια γυμνοί φέροντας στην αρχή το δέρμα ενός ζώου και κατόπιν ένα ειδικά αφιερωμένο ένδυμα για να συμβολίσουν τις φιλοσοφικές διδαχές που δέχθηκαν από τον μυσταγωγό.
ΤΟ ΠΗΓΑΔΙ ΤΗΣ ΠΕΡΣΕΦΟΝΗΣ: Κατά την διάρκεια της μύησης ο υποψήφιος περνούσε μέσα από δυο πύλες. Η πρώτη ήταν κατωφερής, οδηγούσε προς τους κατώτερους κόσμους και συμβόλιζε την γέννησή του στην άγνοια. Η δεύτερη οδηγούσε προς τα άνω σε μια αίθουσα άπλετα φωτισμένη από αόρατες λάμπες και στην οποία βρισκόταν το άγαλμα της Δήμητρας. Η αίθουσα αυτή συμβόλιζε τους ανώτερους κόσμους ή την διαμονή του Φωτός και της Αλήθειας. Ο Στράβων επιβεβαιώνει ότι ο μεγάλος ναός της Ελευσίνας ήταν χωρητικότητας μεταξύ είκοσι και τριάντα χιλιάδων ατόμων. Η ακόλουθη παράγραφος από τον Πορφύριο παρουσιάζει με τον πλέον κατάλληλο τρόπο τον Ελευσινιακό συμβολισμό: "Ο Θεός είναι μια φωτεινή αρχή, που κατοικεί στο μέσον του λεπτότερου πυρός, παραμένει δια παντός αόρατος για τα μάτια εκείνων που δεν έχουν αναγάγει τους εαυτούς τους πάνω από την υλική ζωή. Υπ'αυτήν την έννοια, η όψη των διάφανων σωμάτων, όπως το κρύσταλλο, το παριανό μάρμαρο ακόμη και το ελεφαντοστούν, φέρνει στο νου την ιδέα του θεϊκού φωτός, όπως η όψη του χρυσού συνδέεται με την ιδέα της αγνότητας αφού ο χρυσός δεν μπορεί να κηλιδωθεί. Ορισμένοι θεώρησαν πως ένας μαύρος βράχος συμβόλιζε το αόρατον της θεϊκής ουσίας. Για να εκφραστεί η ανώτατη αιτία, η θεότητα αναπαρίστατο με ανθρώπινη μορφή, και απείρου κάλλους, αφού ο Θεός είναι η πηγή της ωραιότητας, διαφορετικών ηλικιών και συμπεριφορών, καθισμένη ή όρθια του ενός ή του άλλου φύλου, σαν παρθένος ή νεαρός άνδρας, σαν σύζυγος ή σαν νύφη, σημειώνοντας έτσι όλες τις μορφές και τις διαβαθμίσεις. Κάθε λαμπρό πράγμα κατά συνέπεια, απεδίδετο στους Θεούς, η σφαίρα και κάθε σφαιρικό σώμα στο σύμπαν, στον ήλιο και στη σελήνη και μερικές φορές στην Τύχη και στην Ελπίδα. Ο κύκλος και κάθε κυκλικό σχήμα στην αιωνιότητα, στις ουράνιες κινήσεις, στους κύκλους και τις ζώνες του ουρανού. Οι τομές των κύκλων στις φάσεις της σελήνης, οι πυραμίδες και οι οβελίσκοι στην αρχή του πυρός και μέσω αυτού στους Ουράνιους Θεούς. Ο κύλινδρος τη γη, ο φαλλός και το τρίγωνο (σύμβολο της μήτρας) ορίζουν την γονιμότητα."

Τα Ελευσίνια Μυστήρια διατηρήθηκαν περισσότερο από όλα τα άλλα Μυστήρια του αρχαίου κόσμου, μέχρι και τον 4ον μ.Χ αιώνα όταν ο Θεοδόσιος (ο επονομαζόμενος Μέγας) εξολόθρευσε βίαια όλους όσους αρνήθησαν να δεχθούν τον χριστιανισμό.
Γι αυτή την σπουδαία φιλοσοφική σχολή ο Κικέρων είπε ότι δίδασκε στους ανθρώπους όχι μόνο πώς να ζουν, αλλά και πώς να πεθαίνουν.
κείμενο: Δήμητρα Λιατσά

Τρίτη 22 Ιουλίου 2008

Η προέλευση και τα συστατικά στοιχεία της ζωής στον "Τίμαιο" του Πλάτωνα

Ξεκινάμε λίγο παράδοξα αυτό το άρθρο μας, με δυο ερωτήσεις:
1η Ερώτηση: Τι αναπνέουμε;
Απάντηση: Αέρα
2η Ερώτηση: Από τι αποτελείται ο αέρας;
Απάντηση:
Α-ΖΩΤΟΝ - N2 -78.084 %
ΟΞΥ-ΓΟΝΟΝ - O2 - 20.9476 %
ΑΡΓΟΝ – Ar - 0.934 %
ΔΙΟΞΕΙΔΙΟΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΑΚΑ - CO2 - 0.0314 %
ΝΕΟΝ - Νe - 0.001818 %
ΜΕΘΑΝΙΟΝ - CH4 - 0.0002 %
ΗΛΙΟΝ – He - 0.000524 %
ΚΡΥΠΤΟΝ – Kr - 0.000114 %
ΥΔΡΟ-ΓΟΝΟΝ - H2 - 0.00005 %
ΞΕΝΟΝ – Xe - 0.0000087 %
Παρατηρούμε ότι το Α-ΖΩΤΟΝ, δηλαδή «το εκ των ων ουκ άνευ της ζωής», αποτελεί το συντριπτικό ποσοστό του αέρα που αναπνέουμε και αποτελεί ουσιαστικά τον αέρα-ΑΗΡ μέσα στον οποίο «κατοικεί» αυτό που γεννά την καύση και καίει, δηλαδή το ΠΥΡ, που δεν είναι άλλο από το ΟΞΥ-ΓΟΝΟ.
Εκεί επίσης «κατοικεί» και η ουσία που γεννά το ΥΔΩΡ, δηλαδή το ΥΔΡΟ-ΓΟΝΟΝ. Εκεί μέσα επίσης βρίσκεται και το αποτέλεσμα των καύσεων, δηλαδή το Διοξείδιο του ΑΝΘΡΑΚΑ. Ο ΑΝΘΡΑΞ είναι το εκ της ΓΑΙΑΣ-Γης ληφθέν στοιχείο, που δια του ΥΔΩΡ-ΓΟΝΟΥ που βρίσκεται με ελάχιστο ποσοστό συμμετοχής μέσα στο σύνολο του αέρα, σχηματίζει το μεθάνιο CH4 (γαιαέριον ή αέριον Grisou ). Αέριο, το οποίο ήταν και το βασικό στοιχείο της αρχικής ατμόσφαιρας πριν την δημιουργία ζωής, όπου εκάει από το ΠΥΡ, δηλαδή το ΟΞΥ-ΓΟΝΟ, και έδωσε το CO2 και το Νερό και όπου εχρειάζετο, πάλι ΑΝΘΡΑΚΑ δια της ατελούς καύσεως.
Δηλαδή η ΓΗ, είναι ο ΑΝΘΡΑΞ, αφού η ένωση αυτού με το ΥΔΩΡ-ΓΟΝΟ έδωσε την αρχική σούπα της διαθέσιμης ύλης, και η ένωση αυτού με το ΟΞΥΓΟΝΟ το CO2, που επιστρέφει ως αποτέλεσμα της χρήσης του αέρα από τα έμβια όντα, προκειμένου να κάνουν τις αναγκαίες βιολογικές τους καύσεις.
Ξέρω, θα μου πείτε ότι κάτι αρχίζει να «κουδουνίζει» στο μυαλό μας. Πάμε όμως λίγο παρακάτω. Τα υπόλοιπα στοιχεία He (Ήλιον), New (Νέον), Ar (Αργόν), Kr (Κρυπτόν), Xe (Ξένον) είναι τα λεγόμενα αδρανή αέρια ή «ευγενή», που ως γνωστόν δεν αντιδρούν δια των υπολοίπων, και σκέφτεται κάποιος: Τι ρόλο άραγε να παίζουν εκεί, μέσα στην ατμόσφαιρα; Επειδή ακριβώς είναι αδρανή, δηλαδή δεν αντιδρούν με άλλα στοιχεία του περιβάλλοντος, φαίνεται ότι έχουν τον ρόλο του περιοριστή της συγκέντρωσης ανά μονάδα όγκου, ποσοτήτων των λοιπών στοιχείων που και ενεργά είναι, αλλά και η ισορροπία της συγκέντρωσης τους είναι σημαντικότατη για την ύπαρξη της ζωής. Διότι εάν η συγκέντρωση για παράδειγμα του ΥΔΩΡ-ΓΟΝΟΥ αύξανε, τότε θα είχαμε πρόκληση έκρηξης λόγω της βιαίας του ένωσης με το ΠΥΡ-Οξυγόνο. Αυτό θα τροφοδοτούσε μια σειρά άλλων ενδόθερμων αντιδράσεων, στις οποίες θα συμμετείχε το μεθάνιο με το άζωτο και τελικά το σύστημα θα οδηγούνταν σε κατάσταση που δεν θα επέτρεπε των σχηματισμό αμινοξέων και πρωτεϊνών.
Εδώ θα πρέπει να αναφέρουμε και το τελευταίο της σειράς ευγενές αέριο, το Rn (Ραδόνιο), το οποίο όμως δεν ευρίσκεται στην ατμόσφαιρα, αλλά παράγεται διαρκώς από την Γη και είναι ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΟ. Το περίεργο με το Ραδόνιο είναι, ότι όση ποσότητα και να έχουμε από αυτό το στοιχείο μαζεμένη κάπου, σε τέσσερις μόνο μέρες θα έχει εξαφανιστεί λόγω συνεχούς εκπομπής ακτινοβολίας. Έχει πολύ μικρό χρόνο ημι-ζωής και είναι θέμα προσεχούς μελέτης μας τα εξής δυο βασικά ερωτήματα που προκύπτουν: α) Πως η Γη το παράγει συνεχώς ; β) Ποιος είναι ο ρόλος του στην αλληλεπίδραση με τα στοιχεία της ατμόσφαιρας ;
Ας πάμε όμως τώρα να δούμε την χημική σύσταση των δομικών λίθων που συνθέτουν το DNA. Είναι οι τέσσερις πολύ γνωστές Χημικές-Βάσεις με τα ονόματα Αδενίνη, Γουανίνη, Θυμίνη και Κυτοσίνη, η διασύνδεση των οποίων, κατά αποκλειστικά ζεύγη Γουανίνης - Κυτοσίνης (GC) και Αδενίνης – Θυμίνης (AT), σε μια απειρία συνδυασμών και δισεκατομμυρίων ζευγών, σαν μικρά καρφιά, συγκροτούν και συγκρατούν τις δυο λουρίδες της αλυσίδας του DNA.
Οι δομικοί λίθοι της ζωής, αποτελούνται από ΑΗΡ-Άζωτον, ΥΔΩΡ-Υδρογόνο, ΠΥΡ-Οξυγόνο και ΓΗ-Άνθρακα. Τα τέσσερα στοιχεία της φύσης δηλαδή τα οποία, «κατ εντολή του άκτιστου θεού, τα κτίσματα του οι τέλειοι θεοί, τα πήραν, υπό προκαθορισμένες και κατ’ εντολή του αναλογίες και έπλασαν το γένος των ανθρώπων. Συνέδεσαν αυτά σε ένα ενιαίο σύνολο, όχι αδιάλυτο όπως το δικό τους, αλλά στερεώνοντας τα με αμέτρητα καρφιά τόσο μικρά που ήταν αόρατα» [ Πλάτωνος Τίμαιος 43 α ].
Μπορώ να πω ότι μετά από τόσες ανα-ΓΝΩΣΕΙΣ, βρίσκομαι πλέον σε θέση να πω ότι μελετώ τον ΤΙΜΑΙΟ. Σε κάθε νέα μελέτη, αναδύονται νέες εικόνες της πραγματικότητας. Ώσπου αυτές άρχισαν τελικά να συνδέονται και να αποδίδουν την αληθινή σημασία και πληροφορία που θέλει να μας μεταφέρει ο Πλάτωνας. Αλλά αυτή ήταν μόνο η αρχή και το σοκ από την διαπίστωση αυτή ήταν ήδη τεράστιο. Από ότι τώρα βλέπω, η συσχέτιση και αποκάλυψη της επιστημονικής γνώσης που φαίνεται ότι υπάρχει κωδικοποιημένη μέσα στον ΤΙΜΑΙΟ, αλλά και σε πολλά αλλά Αρχαία συγγράμματα, θα χωρούσε ίσως μόνο σε μια εκτεταμένη σειρά βιβλίων. Εάν δε, όπως έχω ήδη αποδελτιώσει, συσχετίσουμε την πληροφορία αυτή με την Λογική του ΟΡΓΑΝΟΥ του Αριστοτέλη, όπως αυτή εφαρμόζεται μέσα στις αποδείξεις των προσταγμάτων του στα ΦΥΣΙΚΑ, τα ΜΕΤΑΦΥΣΙΚΑ, και τα ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ, τότε πιθανόν να χρειάζεται επαναθεώρηση των θεμελίων των επιστήμων.
Δεν θα αναφερθούμε εδώ, στον χιλιο-γραμμένο και χιλιο-ειπωμένο λόγο των Αιγυπτίων ιερέων προς τον Σόλωνα [ΤΙΜΑΙΟΣ 22-25], περί των λαμπρών προγονών των Ελλήνων που έζησαν χιλιάδες χρόνια πριν από το ταξίδι αυτό, και ότι ήταν αυτοί που μετέφεραν την γνώση στους Αιγυπτίους. Δεν υπάρχει προς το παρον να λεχθεί κάτι νέο. Ο ΤΙΜΑΙΟΣ από μόνος του, χωρίς δηλαδή να διαβαστεί η ημιτελής συνέχειά του , ο ΚΡΙΤΙΑΣ, είναι ένα κείμενο που φαίνεται ότι είναι κυριολεκτικά ένα ΚΛΕΙΔΙ. Όσο περισσότερο τον μελετάς τόσο περισσότερο διαπιστώνεις τις φοβερές γνώσεις που προσπαθεί να κληροδοτήσει ο μυημένος ΠΛΑΤΩΝ στο γένος των ανθρώπων. Το ίδιο βεβαίως, αλλά με υψηλότερο βαθμό κωδικοποίησης κάνει και ο Αριστοτέλης.
Και από ότι φαίνεται, όταν και ενώ οι φυσικοί απόγονοι τους οι Έλληνες, υπέφεραν επί 2000 χρόνια από κάθε είδους κατοχική ή θρησκευτική-θεοκρατική σκλαβιά, η ΔΥΣΗ, αυτές τις γνώσεις τις αναγνώριζε, τις μελετούσε, τις υλοποιούσε και τις μετέτρεπε στον πολιτισμό που ζούμε σήμερα. Δυστυχώς παρέλειψε ή βαρέθηκε ή δεν συνέφερε να μελετήσει εξίσου και ισοσθενώς και τις υπόλοιπες γραφές τους. Περί ηθικής, δικαιοσύνης, νόμων, εξουσίας, σκέψης.
Δεν υπάρχει πραγματικά εδάφιο μέσα στον ΤΙΜΑΙΟ, που να μην αποκαλύπτεται μια επιστημονική γνώση τεράστιου βάρους και άξιας. Συνεχίζουμε λοιπόν μια πρώτη προσέγγιση άλλων πολύ σημαντικών εδαφίων.
Η σύγχρονη Κβαντική Φυσική, έχει πλέον δείξει πειραματικά, όπως από καταβολής Κβαντικής οι θεμελιωτές της υποψιάζοντο, ότι τελικά για τα φαινόμενα ισχύει η Μη Τοπικότητα. Ότι δηλαδή το σύμπαν έχει τον τρόπο του να μεταδίδει ακαριαία την πληροφορία, σε οποιοδήποτε σημείο του, από οποιοδήποτε άλλο σημείο, αγνοώντας, χλευάζοντας θα λέγαμε επιδεικτικά, τόσο το όριο της ταχύτητας του Φωτός όσο και την ψυχρή λογική που αναδύεται μέσα από τις Θεωρίες της Σχετικότητας εν γένει. Έχουμε συχνά γράψει σχετικά με τα ζητήματα αυτά, πολύ αναλυτικά, στην στήλη Επιστημονικά Νέα του περιοδικού HELLENIC NEXUS.
Πληροφορίες, για το συγκεκριμένο ζήτημα της μη Τοπικότητας, μπορεί να βρει ο αναγνώστης και στο http://www.atlascom.gr/gravity.htm επιλέγοντας το υπ’ αριθμόν 5) υπερσύνδεσμο, αλλά και άλλους που συνεχώς προστίθενται.
Η πειραματική αυτή απόδειξη της Μη Τοπικότητας, σημαίνει ότι ο χρόνος δεν έχει δομή σύμφωνα με το σχήμα παρελθόν-παρόν-μέλλον, με το οποίο οι θρησκόπληκτοι άνθρωποι έχουν στομώσει το μυαλό και το πνεύμα μας. Μελετώντας τα εδάφια [ΤΙΜΑΙΟΣ 37 e & d], μας αποκαλύπτεται ότι ο χρόνος είναι η εικόνα της κίνησης μέσα στην σταθερή αιωνιότητα και όχι το μέτρο της αιωνιότητας αυτής. Αυτά που εμείς ονομάζουμε παρελθόν και μέλλον είναι απλά μορφές του χρόνου, δηλαδή της κίνησης. Εσφαλμένα όμως τις αποδίδουμε στην δημιουργία ως ιδιότητές της. Αυτή η δημιουργία δεν υπάγεται στα πλαίσια περιγραφών του τύπου ότι «κάτι υπήρχε» και του τύπου ότι «κάτι θα υπάρχει» αλλά απλά ότι, η δημιουργία αυτή υπάρχει.
Το υπήρχε και το θα υπάρχει, είναι απλά κινήσεις μέσα στην αμετάβλητη ουσία της δημιουργίας, που δεν μπορεί να είναι πιο παλιά η να γίνεται πιο νέα με το πέρασμα του χρόνου, νοουμένου αυτού ως η φυσική κίνηση των πάντων.
Ο Αριστοτέλης στα Φυσικά, θέτει τον χρόνο με πιο κατανοητό τρόπο, ως εκείνο όχι το δια του οποίου μετρούμε αλλά το μετρούμενον. Τον ορίζει με αυστηρά λογική επαγωγή ως αριθμόν της κίνησης, «...αριθμός εστί κινήσεως....».
Τελικά η ουσία είναι, ότι από όλη αυτήν την μελέτη, αλλά και από τα σύγχρονα πειραματικά δεδομένα, αποδεικνύεται ότι ο χρόνος δεν έχει καμία αντικειμενική σχέση με την Φύση της Δημιουργίας. Όπως έχουμε όμως εμείς μάθει να τον προσεγγίζουμε, αποτελεί μόνο την αντανάκλαση της δικής μας πεπερασμένης θρησκόπληκτης αντίληψης, που εντελώς εσφαλμένα την έχουμε εγκλωβίσει μέσα στο μεταφυσικό-θανατολαγνικό πλαίσιο γένεσης-θανάτου και ως έτσι πλανώμεθα πλάνη οικτράν
Ουσιαστικά, εάν σκεφτούμε ότι η μόνη αντικειμενικά διαχωριστική κόκκινη γραμμή μεταξύ της μελέτης της Λογικής (Μαθηματικά) και της μελέτης της Φύσης (Φυσικής) είναι η εισαγωγή της έννοιας του χρόνου στην δεύτερη, θα παρατηρήσουμε αμέσως ότι ολόκληρη η Φυσική θα μπορούσε να αναχθεί στην μελέτη Λογικών Κανόνων, απλά και μόνο αίροντας από μέσα της, τον πονηρό θεό χρόνο, που με μεγάλη μαεστρία τα ιερατεία έχουν φυτέψει από πολύ-πολύ παλιά, και έχουν χαρακτηρίσει ως μια ποιότητα που πρέπει αναγκαστικά να συνυπολογίζεται στα φαινόμενα. Με τον τρόπο αυτό έχουν δέσει τα Μαθηματικά στο άρμα της Φυσικής, που τα κατά καιρούς δόγματά της, π.χ. η θεωρία της Σχετικότητας, καταλήγουν να γίνονται θρησκευτική πίστη. Έτσι, ενώ τα Μαθηματικά που κατά βάση θα έπρεπε να οδηγούν, ως εκ’ φύσεως, στην παραγωγή ολοένα και περισσότερο προχωρημένων λογικών σχημάτων και αναπτυγμάτων που θα αποκαλύπτουν συνεχώς νέους δρόμους κατανόησης των δεδομένων που προκύπτουν από την νόηση, την παρατήρηση και το πείραμα, δηλαδή από την άσκηση μιας Πραγματικής Φυσικής, αντ’ αυτού καλούνται να παράξουν μοντέλα που έστω και σε ένα πολύ μερικό και περιορισμένο βαθμό μπορούν να απεικονίσουν σχεδόν επιτυχώς, αλλά χωρίς σχεδόν ποτέ να την εξηγούν, μια οποιαδήποτε νέα Φυσική Θεωρία που το Παγκόσμιο ιερατείο της εγκατεστημένης Φυσικής έχει αποφασίσει να επιβάλει.
«.....όποιος λοιπόν αγαπάει την νόηση και την γνώση, πρέπει πρώτα να εξετάζει τις αιτίες της Λογικής Φύσης, και ύστερα να ενδιαφέρεται για εκείνες που δημιουργούνται από άλλες ή που κινούν και άλλες. [ΤΙΜΑΙΟΣ 46e]» Και συνεχίζει πιο κάτω, με την αυτονόητη σήμερα σε κάθε ερευνητή αρχή ότι «....εάν η λογική και η αληθινή γνώμη είναι δυο διαφορετικά πράγματα, τότε θα πρέπει να υπάρχουν, να αναζητηθούν δηλαδή, τα καθ’ αυτά είδη, που δεν γίνονται αντιληπτά από τις αισθήσεις μας, αλλά μόνο από την νόηση». [ΤΙΜΑΙΟΣ 51 d & e].
Που σημαίνει, ότι εάν οι κανόνες της Λογικής οδηγούν σε συμπεράσματα διαφορετικά από την γνώμη που σχηματίζουμε για κάποια φαινόμενα, από την παρατήρησή τους και μόνο, τότε σημαίνει ότι το παρατηρούμενον δεν αντανακλά στην αντικειμενική πραγματικότητα αλλά ίσως μόνο σε μια εκδοχή της.
Την τεράστια αυτή πνευματική σύλληψη, που συχνά οι επιστήμονες αγνοούν ή και σκόπιμα παραβλέπουν, μπορούμε να την παρουσιάσουμε μέσα από το εξής παράδειγμα που έχει σχέση με την βαρύτητα.
Το βάρος ενός σώματος όχι μόνο διαφέρει από τόπο σε τόπο, αλλά και μηδενίζεται όταν το σώμα που μελετάμε απομακρυνθεί τελείως από την έλξη της Γης, η μειώνεται δραματικά όταν για παράδειγμα ζυγιστεί μέσα σε ένα δοχείο με υγρό που του προκαλεί κάποια άνωση. Ενώ λοιπόν αισθανόμαστε ξεκάθαρα αυτό το κάτι, το αίτιο δηλαδή που θα λέγαμε, που τραβάει αυτό το σώμα προς τα κάτω, αυτό επιμένει να αλλάζει, ανάλογα με τις συνθήκες μέτρησης και κίνησής του.
Ανακαλώντας τις πρώτες στιγμές της καθόδου μας με ένα ασανσέρ, στο χέρι που ενδεχομένως κρατάμε ένα βάρος, αισθανόμαστε άμεσα ένα βραχύ ξαλάφρωμα. Μολονότι όλα τα παραπάνω συνθέτουν αληθινές γνώμες, εν τούτοις η λογική μας λέει ότι κάπου αλλού πρέπει να αναζητήσουμε την αιτία του γεγονότος ότι κάθε φορά η μέτρηση μας για το ίδιο σώμα θα δίνει διαφορετικό αποτέλεσμα βάρους, ως συνέπεια της θέσης ή της κίνησης του πειραματικού δείγματος.
Για όλα αυτά, χιλιάδες χρόνια πριν από σήμερα, ο Τίμαιος, δια γραφίδας Πλάτωνος μας αφηγείται τις γνώσεις που έφερνε ο Σόλων σχετικά με το θέμα αυτό, αλλά και σχετικά με το θέμα της επιταχυνόμενης κίνησης. Ας προσέξουμε τα επόμενα:
[ΤΙΜΑΙΟΣ 63 c, d, e]
«….. όταν βρισκόμαστε στην Γη και πάρουμε ύλες για να τις ζυγίσουμε, τις σέρνουμε (τις κινούμε) και τότε αυτές αντιδρούν και επιδιώκουν να παραμείνουν ως έχουν……». Νόμος της Αδράνειας και της Κίνησης, γνωστοί και ως νόμοι του Newton – Ποιοτική Περιγραφή.
«….. η μικρότερη μάζα όμως υποχωρεί ευκολότερα ……». Δηλαδή επιταχύνεται περισσότερο, «βιάζεται» όπως λέει ο Τίμαιος, υπό την επίδραση του ίδιου αιτίου κίνησης, ή γ1=F/m1 , γ2=F/m2 , όπου στην μικρότερη μάζα δηλαδή αντιστοιχεί μεγαλύτερη επιτάχυνση – Ποσοτική Περιγραφή.
Και παρακάτω...
«…… πρέπει λοιπόν να προσέξουμε ότι η μετακίνηση κάθε στοιχείου προς το συγγενικό του σώμα είναι αυτό που το κάνει να φαίνεται βαρύ και μας επιβάλλει να λέμε κάτω τον τόπο προς τον οποίο κινείται ….»
Δηλαδή εδώ, σε συνδυασμό με το αμέσως προηγούμενο, έχουμε την ξεκάθαρη αποτύπωση της αρχής της ισοδυναμίας περί βαρών και επιταχύνσεων, γνωστή και ως Αρχή Ισοδυναμίας του Einstein !!!! Τα συμπεράσματα ανήκουν στον καθένα μας.
Ο ΤΙΜΑΙΟΣ όμως, για όσους μελετήσουν τα σχετικά εδάφια, προχωρά και στην διάκριση μεταξύ ευθύγραμμης και κυκλικής κίνησης, τόσο σε ποσοτικό, όσο και σε ποιοτικό επίπεδο.
Επίσης:
[ΤΙΜΑΙΟΣ 67 c ]
«…. Η γρήγορη κίνηση προκαλεί τους οξείς (πρίμους) ήχους, ενώ η αργή του πιο βαθιούς (μπάσους) ήχους….» Δηλαδή μας μαθαίνει ότι η συχνότητα του ήχου είναι ανάλογη της ταχύτητας του αίτιου που τον προκαλεί !!
Επίσης:
[ΤΙΜΑΙΟΣ 89 c & d]
«… όποιος εργάζεται διανοητικά και με ένταση πρέπει επίσης να ασκεί ανάλογα και το σώμα του με την γυμναστική, ενώ εκείνος που ασκεί το σώμα του πρέπει να κάνει και τις ανάλογες ασκήσεις για την ψυχή με μουσική και φιλοσοφία ……» «… η γυμναστική και η άσκηση είναι το καλύτερο για να διατηρείται ένα σώμα υγιές…» «..… η κάθαρση με φάρμακα είναι το χειρότερο είδος για να φροντίσουμε ένα σώμα παρά μόνο σε υπέρτατη ανάγκη και καμία ασθένεια που δεν συνεπάγεται μεγάλους κινδύνους δεν πρέπει να την ερεθίζουμε με φάρμακα….»
Η πληρότητα και η ολοκληρωμένη αντίληψη περί ζωής, σε όλο της το μεγαλείο. Εμείς ευτυχώς έχουμε τις φαρμακευτικές εταιρίες να μας «φροντίζουν» κατάλληλα και τον καναπέ για να τις χρηματοδοτούμε.
Ένα αρκετά εκτεταμένο χωρίο από τον Τίμαιο, αναφέρεται στον τρόπο και τις αναλογίες δια των οποίων, τα στοιχεία της δημιουργίας, δηλαδή το Πυρ, το Ύδωρ, ο Αήρ και η Γη, συνενώθηκαν για να συντεθεί το ορατό σύμπαν αλλά και η ζωή. Προσέξτε ότι εδώ μιλάμε για 420 χρόνια πριν την έναρξη της Ιουδαιοχριστιανικής χρονολόγησης και έχουμε σε πλήρη ανάπτυξη από τις παραγράφους 32a, 35b & 35c, ολόκληρη την καταγραφή της επονομαζόμενης Χρυσής Αναλογίας που εκφράζεται με το αριθμό «φ». Πέραν δε τούτου γίνεται και συγκεκαλυμμένη επισήμανση της Τετρακτύος του Πυθαγόρα. Συγκεκριμένα, στην παράγραφο 35b, αριθμούνται 7 διαδοχικοί μερισμοί της ουσίας της δημιουργίας. Στην θέση των τεσσάρων πρώτων μερισμών, οι αναλογίες της ουσίας ακολουθούν την τάξη αρίθμησης τους και είναι οι: Α – 2Α – 1,5χ2Α – 2χ2Α που σημαίνει 1, 2, 3 ,4 δηλαδή η ΤΕΤΡΑΚΤΥΣ του Πυθαγόρα που συνθέτει ΙΣΟΠΛΕΥΡΟ τρίγωνο.
Στις επόμενες τρεις θέσεις μερισμού, την 5η την 6η και την 7η, οι ουσίες έχουν ποσότητες αντίστοιχα: 3 φορές την ποσότητα της 3ης θέσης, δηλαδή 9, 8 φορές την ποσότητα της 1ης θέσης δηλαδή 8 και 27 φορές την ποσότητα της 1ης θέσης που είναι 27 ενώ οι αριθμοί που προκύπτουν δεν ακολουθούν την τάξη τους.
Στην συνέχεια μας καθοδηγεί να φτιάξουμε τις αναλογίες ποσοτήτων των εχόντων λόγο 2 και των εχόντων λόγο 3. Αυτό μας οδηγεί στην κατασκευή των προφανών αναλογιών 2/1=4/2=8/4 και 3/1=9/3=27/9.
Σε όλες τις παραπάνω σχέσεις, αλλά και ειδικά στην παράγραφο 31c και 32a, αποκαλύπτεται η Χρυσή Αναλογία, η οποία ουσιαστικά αφορά σε μια γεωμετρική ΑΠΟΦΑΣΗ της ΦΥΣΗΣ να την ενθέτει σε όλες τις κατασκευές της. Εδώ, δεν θα εξετάσουμε το ζήτημα της αντικειμενικότητας της αντίληψης μας στο όριο του κατωφλιού της πραγματικότητας, που μέσω της θεσπισμένης μαθηματικής μας αξιωματικής βάσης ποσοτικοποιεί την παρατήρηση των γεωμετρικών δομών και άρα και την αναλογία αυτή. Αυτό είναι ένα ζήτημα που αφορά την κοσμοθεωρητική μας προσέγγιση περί του εάν ο κόσμος είναι αυτός που βλέπουμε ή είναι απλά η εικόνα που εμείς μπορούμε να δούμε λόγω της κατασκευαστικής μας δομής. Υπάρχει απάντηση και σαφής και πλήρης στο ερώτημα αυτό, αλλά δεν είναι της παρούσης. Και ο Τίμαιος επίσης μας απαντά σε αυτό. Εμείς εδώ στεκόμαστε στο γεγονός ότι ο Πλάτων μας μεταφέρει δια μέσου των αιώνων μια γνώση περί «φ», επί της οποίας, μεταξύ πολλών άλλων, στηριχθέντες οι πεφωτισμένοι της Αναγέννησης δημιούργησαν πάλι τεχνικό και πνευματικό πολιτισμό.
Ο αριθμός αυτός φ, εμφανίζεται με μια πεισματική επανάληψη σε όλα τα επίπεδα της παρατήρησης της φύσης και η τιμή του είναι 1,618....... Είναι χαρακτηριστικό, ότι η ακολουθία των αριθμών του Πυθαγόρα, δηλαδή η 1,1,2,3,5,8,13,21,,,,,, όπου ο κάθε αριθμός της σειράς παράγεται από το άθροισμα των δυο προηγούμενων του, υπακούει στον αριθμό Φ. Εάν διαιρέσουμε έναν οποιονδήποτε όρο της ακολουθίας με τον προηγούμενο του, ο λόγος είναι Φ. Επίσης, σήμερα είναι γνωστό ότι οι αποστάσεις των πλανητών από τον Ήλιο, ακολουθούν την αναλογία Φ, που σημαίνει ότι εάν διαιρέσουμε την απόσταση οποιουδήποτε πλανήτη από τον Ήλιο, με την απόσταση του προηγούμενου πλανήτη του από τον Ήλιο, ο λόγος είναι πάλι Φ, όπως εξ’ άλλου και ο Τίμαιος συγκεκαλυμμένα πάλι μας αναφέρει στην 38b,c,d όπου συνδέει άμεσα τις αναλογίες με τους πλανήτες και τις τροχιές τους.
Αυτή ακριβώς είναι και η ανακάλυψη από τον κ. Ιπποκράτη Δακογλου, του Δέκατου Πλανήτη που αναλυτικά περιγράφει στους τέσσερις τόμους του «Ο Μυστικός Κώδικας του Πυθαγόρα» και που επιβεβαιώθηκε αργότερα και ανακοινώθηκε επίσημα από την ΝASA. Η αναλογία «Φ» επίσης υπάρχει στην κατασκευή όλων των αρμονικών επιπέδων και στέρεων αντικειμένων, όπως το Πεντάγωνο και το Δωδεκάεδρο.
Στον Τίμαιο επίσης, γίνεται και για πρώτη φορά στην ανθρώπινη Ιστορία η ανάδειξη της επιστημονικής μεθόδου ως του μοναδικού εργαλείου γνώσης, όπου δια μέσου της λογικής, των στοιχείων και της μελέτης τους οδηγούμεθα σε αποδείξεις, σε αντιδιαστολή με τις απόψεις εκείνων που δεν μπορούν να σκεφτούν λογικά και μεταθέτουν σε υπερφυσικές αιτίες και σε θεούς, την εξήγηση των φαινομένων.
Μας λέει συγκεκριμένα στην 40c,d:
«....θα ήταν όμως ματαιοπονία, αφού δεν διαθέτουμε πρότυπα για να μελετήσουμε τις κινήσεις των άστρων, να μιλήσουμε για τις συνόδους των και για τις προσεγγίσεις και απομακρύνσεις τους .......... οι οποίες στέλνουν ανησυχητικά σημάδια στους ανθρώπους που δεν μπορούν να σκεφτούν λογικά για τα πράγματα που θα συμβούν στο μέλλον.»
Και λίγο πιο κάτω αναφέρει ότι:
«αναγκαστικά δεν μπορούν να μην πιστεύσουν, (οι άνθρωποι) στα όσα αναφέρεται ότι οι θεοί κατασκεύασαν, (αυτά που δηλαδή οι Αιγύπτιοι ιερείς μετέφεραν στον Σόλωνα) ΠΑΡ’ ΟΛΟ ΠΟΥ ΣΤΕΡΟΥΝΤΑΙ ΕΠΑΡΚΩΝ ΑΠΟΔΕΙΞΕΩΝ. (40d,e).
Το χωρίο αυτό είναι και η οριστική απάντηση του ίδιου του Πλάτωνα σε όσους θεόπληκτους δια μέσου των αιώνων ήθελαν να τον παρουσιάσουν ως ενάντιο στην φιλοσοφία του επιστημονικού ρεαλισμού που εισήγαγαν οι Προ-Σωκρατικοί Φυσικοί Φιλόσοφοι αλλά και ο Αριστοτέλης, καθώς και οι μετά Τούτου επίσης επιστήμονες φιλόσοφοι.
Ο Πλάτων είναι απόλυτα ξεκάθαρος στο έργο αυτό. Είναι ένα από τα τελευταία έργα της ζωής του, της πιο ώριμης και κατασταλαγμένης, όπου αναγορεύει την Λογική και την Απόδειξη ως τα κυρίαρχα εργαλεία δια των οποίων ο άνθρωπος έχει εφοδιαστεί από την δημιουργία και που θα πρέπει να τα χρησιμοποιεί για να βρει την θέση του μέσα στο σύμπαν. Διότι όπως λέει με καταπληκτική σαφήνεια ο Τίμαιος στην 59d, :
«όταν ο άνθρωπος για αναψυχή παραμερίζει τις σκέψεις που αφορούν στα αιώνια όντα (δηλαδή όταν παύει να είναι ένας θανατολόγος-θρησκόπληκτος θεοαναλυτής), και αρχίζει να ασχολείται με τις πιθανές αιτίες της δημιουργίας του σύμπαντος, κάτι δηλαδή που του προσφέρει ευχαρίστηση και άβλαβη ικανοποίηση, τότε δίνει στην ζωή του φρόνιμη και όμορφη απασχόληση.»
Εδώ πρέπει να δώσουμε ιδιαίτερη προσοχή στο γεγονός ότι ο Πλάτων θέτει το ζήτημα της γνώσης και της ερμηνείας των αιτιών και της δημιουργίας, όχι σε υπερβατικό επίπεδο, όπως έχουν κάνει όλες οι ελεεινές ,κυρίως μονοθεϊστικές θρησκείες, αλλά μέσα σε απολύτως ανθρώπινα πλαίσια.
Ολόκληρο το εποικοδόμημα της σύγχρονης Μαθηματικής Λογικής, αλλά και οι βάσεις της, από τότε που τα Μαθηματικά άρχισαν να ξαναπαίρνουν την θέση τους μέσα στην ανθρώπινη πνευματική ενασχόληση και να παραμερίζουν σταδιακά, ως όργανον της Λογικής πλέον, τις βρωμερές θεοσοφίες του Μεσαίωνα, απαντώνται στα εδάφια 48-52.
Είναι τεράστια η εσωτερική δόνηση που θα αισθανθεί ο μελετητής καθώς θα διαπιστώνει ότι όλες οι βάσεις και οι αρχές της γνώσης ήταν μπροστά μας, διασωσμένες από πάντα.
Γνώσεις που εμείς ουδέποτε διδασκόμαστε από τα γιαχβικά εκπαιδευτικά μας συστήματα.
Θα αναφερθούμε μόνο στο εδάφιο 51d, για να καταλάβει ο αναγνώστης την τεράστια μεγατονική πνευματική ισχύ που μεταφέρει ο Πλατωνικός Λόγος δια μέσου του Τίμαιου,
«....ΕΑΝ Η ΛΟΓΙΚΗ ΚΑΙ Η ΑΛΗΘΙΝΗ ΓΝΩΜΗ ΕΙΝΑΙ ΔΥΟ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ, ΤΟΤΕ ΣΙΓΟΥΡΑ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΚΑΘΑΥΤΑ ΤΑ ΕΙΔΗ ΠΟΥ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΑΝΤΙΛΗΠΤΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΜΑΣ ΑΛΛΑ ΜΟΝΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΝΟΗΣΗ. ΕΦ’ ΟΣΟΝ ΟΜΩΣ Η ΑΛΗΘΙΝΗ ΓΝΩΜΗ ΔΕΝ ΔΙΑΦΕΡΕΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΝΟΥ, ΟΠΩΣ ΑΝΤΙΘΕΤΑ ΠΙΣΤΕΥΟΥΝ ΜΕΡΙΚΟΙ, ΤΟΤΕ ΟΛΑ ΤΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ ΠΟΥ ΑΙΣΘΑΝΟΜΑΣΤΕ ΜΕ ΤΟ ΣΩΜΑ ΜΑΣ (που εκδηλώνει την νόηση) ΕΙΝΑΙ ΑΠΟΛΥΤΩΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ...» Η συνεχεία του χωρίου αυτού αποτελεί ουσιαστικά την επιτομή της επιστήμης της Μαθηματικής Λογικής και της Γεωμετρικής αρμονίας του ορατού κόσμου.
Σε ολόκληρο το σώμα του κειμένου, ο Πλάτων χρησιμοποιεί τα στοιχεία ΠΥΡ, ΥΔΩΡ, ΑΗΡ, και ΓΗ με εναλλασσόμενες διατάξεις αντιστοίχισής τους επί των ορατών ουσιών αλλά και επί εννοιών. Στις παραγράφους 56d και 56e, ουσιαστικά παραδίδει μαθήματα Χημείας αναφορικά με την σύνθεση και την στοιχειομετρία του νερού όπου και αποκαλύπτει τον χημικό του τύπο Η2Ο.
Συνεχίζει δε στην παράγραφο 57, όπου μας υποδεικνύει την δράση του Οξυγόνου ως ουσίας που καίει και διασπά, αλλά και ως ουσίας που συνεννούται με τα άλλα στοιχεία που προαναφέρει, σε αδιάσπαστα είδη (χημικές ενώσεις), οι οποίες είναι αδιάσπαστες από την παρουσία της φωτιάς μόνης της, δηλαδή του ίδιου του Οξυγόνου μόνου του.
Εκεί όμως που ο Πλάτων δίνει την χαριστική βολή, σε όσους έχουν δια μέσου των αιώνων επιχειρήσει να αποδώσουν στην Ελληνική Επιστημονική Σκέψη γεω-κεντρισμό είναι στο εδάφιο 62d και 63a. Αναφέρει συγκεκριμένα ο Τίμαιος πως:
«....... αφού λοιπόν το σύμπαν είναι παντού ομοιόμορφο, πώς θα έλεγε κάποιος ότι έχει σωστή αντίληψη, αν του αποδώσει ιδιότητες αντίθετες με την φύση του ; Ακόμα και αν υποθέσουμε ότι στο κέντρο του υπάρχει κάποιο σώμα στέρεο και ισορροπημένο, δεν θα μπορούσε ποτέ να μεταφερθεί σε κάποιο άκρο, αφού όλα αυτά είναι απολύτως όμοια μεταξύ τους....»
Μεγάλο τμήμα των επόμενων παραγράφων αφιερώνεται στην όραση και εν γένει στις αισθήσεις σε συνδυασμό με τις αληθινές γνώμες που ΔΕΝ μπορούμε να έχουμε στηριζόμενοι μόνο σε αυτές καθ’αυτές τις αισθήσεις. Κάπου εκεί αποκαλύπτει και την σχέση συχνότητας και μήκους κύματος, όταν αναφέρει στην παράγραφο 67b-c ότι:
«.... η γρήγορη κίνηση προκαλεί τους οξείς ήχους ενώ η αργή τους πιο βαθιούς ...»!!!
Πρέπει να προσέξουμε ειδικά και την παράγραφο 70c και d, όπου ο Τίμαιος μας αποκαλύπτει την γνώση περί του ότι στους πνεύμονες γίνεται η είσοδος του Πυρός (Οξυγόνου).
Στην παράγραφο δε 72 ξεμπερδεύει μια και καλή με τους αποκαλούμενους μάγους και μάντεις.
Ο μέγας συγκλονισμός έρχεται στην 86b έως και την 89d, όπου μέσα σε μια σελίδα διατυπώνεται ολόκληρη η ουσία των ασθενειών εν-γένει. Μόλις τώρα, στις αρχές του 21ου αιώνα η Παγκόσμια Ιατρική και Ψυχοθεραπευτική επιστήμη έρχεται να μας ομολογήσει και να αρχίζει να εφαρμόζει ακριβώς, αυτά που θα έπρεπε ποτέ να μην είχαν λείψει από το γένος των ανθρώπων, δηλαδή:
ο ΙΣΟΡΟΠΗΜΕΝΟΣ ΤΡΟΠΟΣ ΖΩΗΣ, και η ΔΙΑΡΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ.
Είδη, που και τα δυο εξέλειπαν τα τελευταία δυο χιλιάδες χρόνια, με αποτέλεσμα να έχουμε ένα πολύ καθυστερημένο, μερικώς καλό τεχνικά, πλην όμως θανατολαγνικό και μίζερο Πολιτισμό.
Το πως ξεφεύγουμε απαντάται στις 90b,c και d.
Και το μέγα συμπέρασμα από όλα αυτά είναι:
«... να χρησιμοποιούμε την νόηση μας για τον σκοπό που μας δόθηκε.......»
Όποια παράγραφο ή ομάδα παραγράφων του ΤΙΜΑΙΟΥ και να μελετήσουμε, θα ανακαλύψουμε συγκλονιστικές πληροφορίες που θα τις εντοπίσουμε εύκολα ως κινητήριες ιδέες μέσα στα μεγάλα κινήματα από την Αναγέννηση και μετά. Πολιτική, Ηθική, Επιστήμη, Φιλοσοφία, Ιατρική, Μαθηματικά, Φυσική, Γενετική, Ψυχολογία, Πληροφορική και ένα πλήθος άλλων ανθρώπινων κατακτήσεων του σύγχρονου πολιτισμού μας, έχουν ΠΡΩΤΟΓΡΑΦΤΕΙ στον ΤΙΜΑΙΟ. Δεν ξέρω αν αυτό σημαίνει κάτι για τον οποιοδήποτε από εμάς και του τι είδους επανάσταση μπορεί να τον ωθήσει να κάνει μέσα του, αλλά σίγουρα φαντάζομαι ότι θα σταθεί σε πρώτη φάση ικανό να τον κάνει να αρχίσει να μελετά και να αποκωδικοποιεί τα μηνύματα που οι φωτισμένοι αυτοί άνθρωποι μας παρέδωσαν, προς όφελος μας και μόνο.
Για τα αποσπάσματα από τον ΤΙΜΑΙΟ, χρησιμοποιήθηκε το βιβλίο ΤΙΜΑΙΟΣ – ΚΡΙΤΙΑΣ των Εκδόσεων ΚΑΚΤΟΣ.
(κείμενο: Γιάννης Πηλιούνης)

Κυριακή 20 Ιουλίου 2008

Ανάσα ελπίδας

Κι εκεί που όλα μοιάζουν να έρχονται και να ξανάρχονται ίδια στην καθημερινότητά μας, να μας βρίσκουν πνιγμένους στην αλλοτρίωση του κυνηγητού της επαγγελματικής καταξίωσης, αποξενωμένους στην ανυπαρξία ελεύθερου χρόνου, χαμένους σε «συμβατικές» παρέες, ξαφνικά μια εικόνα ανατρέπει το σκηνικό, ξυπνάει μέσα μας αρχέγονες ανατάσεις, μας ταρακουνάει στον καναπέ μας και μας γεμίζει συγκίνηση ενισχύοντας τη μνημοσύνη μας. Η πορεία μιας χούφτας Ελλήνων σε ομαδική προσπάθεια, όπου χρησιμοποιούν το μυαλό, τη σωματική ρώμη, την υπέρτατη σύμπνοια για την επίτευξη του στόχου, δε μπορεί παρά να αποτελεί για όλους μας και ιδιαίτερα για τους νεότερους μήνυμα ελπίδας. Η εθνική ομάδα καλαθοσφαίρισης με προπονητή έναν πραγματικό ηγέτη (κι όχι θλιβερό διαχειριστή από αυτούς που έχουμε συνηθίσει τα τελευταία αρκετά χρόνια σε άλλους χώρους) μας γεμίζει χαρά, ευφορία, αγαλλίαση. Στα πρόσωπα όλων αυτών των νέων παιδιών βλέπουμε την αληθινή σύμπνοια, τον αλτρουϊσμό την ευγενή άμιλλα, την υποταγή του εγωισμού στην κοινή προσπάθεια και στο κοινό όραμα που εμπνέει ένας άνθρωπος που ξεκίνησε από τις φτωχογειτονιές της Νίκαιας με μεράκι και αγάπη για το άθλημα σε καιρούς που κανείς δεν υποψιαζόταν την εξέλιξη που θα ακολουθούσε το ομαδικό αυτό άθλημα. Εξέλιξη που οφείλεται στην τρομερή διαχρονική προσπάθεια του ιδίου και άλλων ομοίων του της εποχής του. Ο Παναγιώτης Γιαννάκης είναι πάντα σεμνός και μετρημένος στις συνεντεύξεις του, το ίδιο και τα παιδιά-παίκτες που κερδίζουν την αγάπη του κόσμου, γιατί μέσα από την Εθνική ομάδα πετυχαίνουν προσωπικούς και ομαδικούς στόχους. Με μυαλό σε εγρήγορση, ήρεμο θυμικό και αποτελεσματικό σχεδιασμό, προχωρούν σταθερά στην πορεία τους. «Σεβόμενοι» και «τιμώντας» τον αντίπαλο. Αυτά τα στοιχεία ελληνικής αρετής τέρπουν τις ψυχές μας. Μας ενισχύουν στη δική μας προσωπική αναζήτηση καίτοι μπορεί να γνωρίζουμε ότι δεν είμαστε μόνοι. Γιατί στις μέρες μας είναι για όλους μας κοινός τόπος ότι αυτοί που εκδηλώνουν αρετές που οραματίζονται, που ανακαλύπτουν αρχέγονες αλήθειες, είναι σεμνοί, ταπεινοί, αθόρυβοι…

Κυριακή 13 Ιουλίου 2008

Κοσμολογικές απόψεις του Δημοκρίτου και σύγχρονη Φυσική (2ο μέρος)

Η Κοσμολογία του Δημόκριτου
Αν και όλοι σήμερα θεωρούν τον Δημόκριτο μαζί με τον Λεύκιππο πατέρες της Ατομικής θεωρίας, δεν είναι πολλοί αυτοί οι οποίοι γνωρίζουν ότι οι δύο ατομικοί φιλόσοφοι είναι οι προπάτορες μιας κοσμολογικής πρότασης η οποία δεν έχει αναλυθεί, ως θα όφειλε, σε βάθος, ούτε έχει τεθεί υπό την κρίση της σύγχρονης επιστημονικής γνώσης, όπως έγινε για τις απόψεις τους περί ατόμου.
Τις κοσμολογικές αυτές απόψεις, με τον αντίστοιχο σχολιασμό τους, επιχειρούμε να μελετήσουμε εν περιλήψει στη συνέχεια, υπό το πρίσμα των παρατηρήσεων και σχολίων που έγιναν στα προηγούμενα.. Ας δούμε όμως τι αναφέρει ο Διογένης ο Λαέρτιος για τις απόψεις του Λεύκιππου οι οποίες είχαν γίνει αποδεκτές και από τον Δημόκριτο.
[Διογένης IX 30 (Λευκ. Α1)]...Ο Λεύκιππος πίστευε ότι...οι κόσμοι δημιουργούνται όταν πέφτουν σώματα σε κάποιο κενό και συμπλέκονται μεταξύ τους, από δε την κίνηση και τη συσσώρευση τους σχηματίζεται η φύση των άστρων... (31) Οι δε κόσμοι δημιουργούνται με τον ακόλουθο τρόπο. Πολλά σώματα, με κάθε είδους αγήματα, αποσπώνται από το άπειρο και φέρονται σε ένα μεγάλο κενό όπου συσσωρευόμενα σχηματίζουν μία δίνη. Εξ αιτίας αυτής συγκρουόμενα και στροβιλιζόμενα ακανόνιστα, διαχωρίζονται τα όμοια προς τα όμοια. Όταν ισορροπήσουν λόγω του πλήθους και δεν μπορούν πλέον να περιστρέφονται, τα λεπτά (σώματα) προχωρούν στο εξωτερικό κενό, σαν να εκτοξεύονται, τα υπόλοιπα δε παραμένουν ενωμένα και συμπλεκόμενα πλησιάζουν μεταξύ τους και σχηματίζουν αρχικά ένα σφαιροειδές σύστημα. (32) Από αυτό αποσπάται ένας υμένας, που περιέχει μέσα του διάφορα σώματα. Καθώς στριφογυρίζουν εξ αιτίας της φυγόκεντρης δύναμης, ο υμένας γίνεται λεπτός, διότι συρρέουν πάντοτε (προς το κέντρο) τα στοιχεία που βρίσκονται κοντά εμπλεκόμενα στη δίνη. Ώτσι δημιουργείται η γη (η αισθητή ύλη), όταν ενώθηκαν όσα συσσωρεύτηκαν στο κέντρο. Αυτός πάλι ο εξωτερικός υμένας αυξήθηκε με τη συρροή σωμάτων που έρχονται από έξω διότι καθώς παρασύρεται από τη δίνη, ενσωματώνει τα σώματα με τα οποία έρχεται σε επαφή. Από αυτά, μερικά συμπλεκόμενα σχηματίζουν αρχικά ένα σύστημα πολύ υγρό και λασπώδες. Αφού ξηρανθούν και ακολουθήσουν τη γενική δίνη κατόπιν πυρακτώνονται και αποτελούν τη φύση των αστέρων... Βάσει της προηγούμενης περικοπής, τα κύρια βήματα της κοσμικής δημιουργίας, σύμφωνα με τις απόψεις του Λεύκιππου και του Δημόκριτου ήταν τα επόμενα:
1 Στην αρχή υπήρχε το πλήρες και το κενό. Πριν από τα γεγονότα τα οποία περιγράφει η προηγούμενη περικοπή, όπως ήδη αναφέρθηκε αρχικά υπήρχε η συνολική συμπαντική δημιουργία (μη ον=κενό =άπειρο), μέσα στην οποία έπλεαν τα άτομα (ον). Το σύστημα (ον +μη ον) βρισκόταν έξω από τις δυνατότητες των ανθρώπινων αισθήσεων, εφ' όσον, όπως ήδη αναφέρθηκε, οι ατομικοί φιλόσοφοι δέχονταν ότι "το πλήρες και το κενόν δηλαδή τα άτομα και ο χώρος είναι αληθινές και αντικειμενικές πραγματικότητες που βρίσκονται έξω από το πεδίο των ανθρώπινων αισθήσεων". Όπως μπορούμε να δούμε με το ενιαίο σύστημα πλήρες +κενό (= άτομα + χώρος), ο Δημόκριτος αντικαθιστά ένα προγενέστερο σύστημα, αυτό του Ορφικού Χάους και του Ερέβους, χωρίς βέβαια να υπαινίσσεται την αντίστοιχη ταύτιση των επιμέρους συνιστωσών του συστήματος.
2. Δημιουργία των "μεγάλων κενών" [Διογένης Λαέρτιος IX, 31 (ΔΚ67 α1)]... Οι κόσμοι δημιουργούνται με τον εξής τρόπο. Πολλά σώματα, μετακινούνται προς το "μεγάλο κενό" ξεκόβοντας από το άπειρο (το κενό).
Στη φάση αυτή, στα πλαίσια του συνολικού αρχικού συμπαντικού χώρου (μη ον=κενό=άπειρο) δημιουργούνται πολλά επιμέρους "μεγάλα κενά", δηλαδή μικροί υποχώροι του συνολικού συμπαντικού χώρου. Αυτό θα μπορούσε να εκφραστεί με τη σημερινή επιστημονική ορολογία ως σχηματισμός, μέσα στον συνολικό συμπαντικό μη αισθητό και μη Ευκλείδειο χώρο του Σύμπαντος, επιμέρους περιοχών, διαφοροποιημένης πυκνότητας άρα και καμπυλότητας, γεγονός που διαφοροποιούσε και τη γεωμετρία των δημιουργούμενων υποχώρων.
Η κοσμολογική αυτή διαδικασία η οποία περιγράφεται από τον Δημόκριτο, όπως θα δούμε στη συνέχεια, αποτελεί το βασικό στοιχείο της κβαντικής κοσμολογικής θεωρίας του Α. Λίντε, η οποία προβλέπει και προσπαθεί να ερμηνεύσει την δημιουργία αυτών των κενών, τα οποία ονομάζει φυσαλίδες, μέσω του πεδίου πληθωρισμού.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι ο Δημόκριτος φαίνεται να ενδιαφέρεται ιδιαίτερα για το "αίτιο" (τα μεγάλα κενά), που, όπως θα δούμε στη συνέχεια, ανάγκασε τα άτομα να συσσωρευτούν σε μικρές περιοχές, και όχι για το αίτιο που δημιούργησε το "μεγάλο κενό". Για τον λόγο αυτό επινοεί την έννοια των επιμέρους κενών (χώρων) σαν αίτιο της μελλοντικής συσσώρευσης των ατόμων, χωρίς όμως να δικαιολογεί τη φυσική διαδικασία σχηματισμού τους.
3. Τοπική κατάρρευση των "ατόμων" στα "μεγάλα κενά", σχηματισμός της "δίνης" Στη φάση αυτή, μη αισθητά κομμάτια του όντος (άτομα), προερχόμενα από τη συνολική μη αισθητή συμπαντική δημιουργία (άπειρο+άτομα=κενό+πλήρες=μη ον+ον), τείνουν να καταλάβουν τα σχηματισθέντα "μεγάλα κενά" δημιουργώντας, για κάθε ένα από αυτά και μία αντίστοιχη "δίνη" (10). Με την είσοδο ατόμων μέσα στους υποχώρους των "μεγάλων κενών", δημιουργούνται οι αισθητοί "κόσμοι", οι οποίοι περιέχονται μέσα στο συνολικό και μη αισθητό σύνολο, "ον+μη ον" (άτομα+κενό=Σύμπαν), και μπορεί να είναι άπειροι.
Η κοσμολογική δίνη
Μια πρώτη αναφορά στην έννοια της δίνης γίνεται στην Ορφική Κοσμολογία. Το αρχικό κοσμολογικό αυγό, του οποίου τη φυσική δημιουργία και σύσταση, με θαυμαστό επιστημονικά τρόπο περιγράφει ο Δημόκριτος (βλέπε επόμενα), γεννά έναν ανεμοστρόβιλο, τον οποίο οι ατομικοί φιλόσοφοι περιγράφουν σαν δευτερεύουσα δίνη, και τα Ορφικά κείμενα ονομάζουν Έρωτα. [Αριστοφάνης Όρνιθες 693]... η μαυροφτέρουγη Νύχτα γεννάει πρώτα ένα ανεμοδαρμένο αυγό, από όπου, σαν ήρθε η ώρα, βγήκε ο φλογερός ο Έρωτας, με χρυσά φτερά να αστράφτουν στη ράχη του, όμοιος με ανεμοστρόβιλο...
Την έννοια της δίνης και του στροβίλου συναντάμε και ως κοσμολογική άποψη του Εμπεδοκλή:
[Σιμπλίκιος, Περί Ουρανού 529, 1 (στίχοι 1-15), εις Φυσικά 32, 13 (στίχοι 3-17)].. Σαν έφτασε η φιλονεικία στα τρίσβαθα της δίνης κι ήρθε η αγάπη στη μέση του στροβίλου, όλα τούτα άρχισαν να συνάζονται και να γίνονται ένα μόνο....
[Αριστοτέλης, Περί Ουρανού Β 13, 259α 29]... Εξάλλου είναι περίεργο που δεν αντιλήφθηκε (ο Εμπεδοκλής) ότι, αν πρωτύτερα τα μόρια της γης συνέκλιναν προς το κέντρο λόγω της δίνης, έπρεπε να εξηγήσει για ποια αιτία όλα όσα έχουν βάρος παρασύρονται τώρα προς το κέντρο. Γιατί δεν μπορεί να είναι η δίνη αυτό που τα φέρνει κοντά μας....
[Αέτιος II, 6, 3 (ΔΚ 31α 49)]...Ο Εμπεδοκλής υποστηρίζει ότι πρώτος ξεχώρισε ο αιθέρας, δεύτερη η φωτιά και κατόπιν η γη (ύλη). Από τη γη καθώς περισφιγγόταν έντονα από τη δύναμη της περιστροφής ανάβλυσε το νερό...
Στην έννοια όμως της "δίνης" δίνεται ένα συγκεκριμένο φυσικό νόημα από τον Δημόκριτο, που παρουσιάζει σήμερα ένα ιδιαίτερο κοσμολογικό ενδιαφέρον. Αρχικά η "δίνη" του Δημόκριτου σχηματίζεται στα πλαίσια του αρχικού μη αισθητού συστήματος, "κενού"+"μη κενού" (όντος+μη όντος=άτομα+χώρος=συμπαντικός χώρος Ρείμαν). Όπως περιγράφει ο Διογένης ο Λαέρτιος:
[Διογένης IX 30 (Λεύκ Α1)]... Οι δε κόσμοι δημιουργούνται με τον ακόλουθο τρόπο. Πολλά σώματα, με κάθε είδους σχήματα, αποσπώνται από το άπειρο και φέρονται σε ένα μεγάλο κενό..
Σε μια δεύτερη φάση η "δίνη" εξελίσσεται μέσα σε μια μικρή περιοχή των "μεγάλων κενών" (Ευκλείδειοι υποχώροι). [Διογένης IX 30 (Λεύκ Α1)]. Φέρονται σε ένα μεγάλο κενό σχηματίζοντας μία δίνη...
Το ότι η δίνη καταλαμβάνει αρχικά ένα μικρό μέρος του μεγάλου κενού φαίνεται από το γεγονός ότι:
[Διογένης IX 30 (Λεύκ Α1)]...Όταν ισορροπήσουν (τα σώματα) λόγω του πλήθους και δεν μπορούν πλέον να περιστρέφονται, τα λεπτά (σώματα) προχωρούν στο εξωτερικό κενό, σαν να εκτοξεύονται, τα υπόλοιπα δε παραμένουν ενωμένα και συμπλεκόμενα πλησιάζουν μεταξύ τους και σχηματίζουν αρχικά ένα σφαιροειδές σύστημα... Αυτό σημαίνει ότι η δίνη, για να προχωρήσει προς το εξωτερικό του μεγάλου κενού, αρχικά κατείχε ένα μικρό μέρος του.
Επανερχόμενοι όμως στην έννοια της δίνης, όπως αυτή περιγράφεται από τον Λεύκιππο και τον Δημόκριτο, τίθεται το ερώτημα για το πως αυτή εξελίσσεται. Πού τοποθετείται η χοάνη της και πού ο λώρος της. Το πρόβλημα είναι δύσκολο να απαντηθεί διότι οι προσωκρατικοί γνώριζαν δύο περιπτώσεις δινών. Η πρώτη εμφανιζόταν στα υγρά, π.χ. των ποταμών, των λιμνών και των θαλασσών, όταν μέσω δινών αυτά χάνονταν σε υπόγειες καταβόθρες. Στην περίπτωση αυτή το υλικό που πέφτει μέσα στη δίνη οδηγείται από τη χοάνη προς τον λώρο (ρουφήχτρες). Στη δεύτερη περίπτωση, π.χ. στο φαινόμενο του ανεμοστρόβιλου, υλικά από την επιφάνεια της γης στην οποία βρίσκεται η βάση της δίνης, οδηγούνται μέσω του λώρου προς την χοάνη της δίνης ανυψούμενα από τη γη.
Στην περίπτωση της Κοσμολογίας του Δημόκριτου όμως το υλικό πρέπει να οδηγείται από τη χοάνη προς την άκρη του λώρου, εφ' όσον όπως θα δούμε, στη συνέχεια η τελική κατάληξη της δίνης είναι μια περιορισμένη ως προς τις διαστάσεις σφαίρα.
Όλα τα προηγούμενα, όπως και στην Κοσμολογία του Αλκμάνα, μας οδηγούν στο συμπέρασμα ότι αν θέλουμε να περιγράψουμε με σύγχρονη επιστημονική ορολογία τις απόψεις του Λεύκιππου και του Δημόκριτου, όσον αφορά το τι υπήρχε πριν την δημιουργία του αισθητού σε εμάς Σύμπαντος και το πώς οδηγηθήκαμε μέχρι την αρχή της κοσμικής δημιουργίας, θα καταλήγαμε στο συμπέρασμα ότι οι ατομικοί φιλόσοφοι, όπως και ο Αλκμάνας, περιγράφουν τη γέννηση του Σύμπαντος μέσω μιας λευκής οπής. Η διαφορά μεταξύ των δύο κοσμολογικών συστημάτων του Αλκμάνα και των Λεύκιππου και Δημόκριτου είναι ότι οι ατομικοί φιλόσοφοι, ως άριστοι γνώστες των επιστημονικών δεδομένων της εποχής τους, εκθέτουν με μεγαλύτερη λεπτομέρεια τις απόψεις τους δίνοντας τους μια σειρά επιστημονικών (για την εποχή τους ) εξηγήσεων. Ιδιαίτερα η έννοια της δίνης κάνει πιο κατανοητό το λώρο του Αλκμάνα, ενώ η σφαιρική συμπύκνωση "μη λεπτών" υλικών συγκεκριμενοποιεί την έννοια του Αλκμάνιου "τέκμορα".
Η σύμπτωση των απόψεων του Λεύκιππου και του Δημόκριτου, περί δημιουργίας του Σύμπαντος, με αυτές του Αλκμάνα οδηγούν σε ερωτήματα, όπως για το αν οι ατομικοί φιλόσοφοι γνώριζαν την Κοσμολογία του Αλκμάνα και ακόμα για το αν οι απόψεις αυτές αποτελούν τη χαμένη ή κατεστραμμένη συνέχεια του κειμένου του Αλκμάνα στην οποία συνέχιζε την εξιστόρηση της κοσμολογικής του πρότασης.
Οι άπειροι κόσμοι και τα "μεγάλα κενά"
Στα πλαίσια όμως της Κοσμολογίας του Δημόκριτου εμφανίζεται, με μια φυσική τεκμηρίωση, η ιδέα περί ύπαρξης πολλών αισθητών κόσμων σαν τον δικό μας στα πλαίσια των δημιουργούμενων "μεγάλων κενών". Η ιδέα περί υπάρξεως πολλών "κόσμων" μέσα σε επάλληλους "ουρανούς" αποτελεί μια παλαιότερη προσωκρατική άποψη. Όπως αναφέρουν οι Σιμπλίκιος, και Άγιος Αυγουστίνος ο Αναξίμανδρος διατύπωνε την αυτή άποψη:
[Σιμπλίκιος, εις Φυσ. 24, 17]... (ο Αναξιμένης πίστευε ότι) κάποια άλλη ουσία είναι το άπειρο, από την οποία έγιναν όλοι οι ουρανοί και οι κόσμοι που υπάρχουν σ' αυτούς.....
[Αυγουστίνος, de civ. Dei VIII, 2]... (Ο Αναξίμανδρος) πίστευε ότι αυτές οι αρχές των επιμέρους πραγμάτων είναι άπειρες, και ότι παράγουν αναρίθμητους κόσμους καθώς και όλα όσα εμφανίζονται μέσα σ' αυτούς, και αυτοί οι κόσμοι, όπως πίστευε, πότε διαλύονται και πότε ξαναγεννιούνται....
Όμως και οι ιδέες του Αναξαγόρα ήταν παραπλήσιες:
[Σιμπλίκιος, εις Φυσικά 157, 9]...Το ότι υπαινίσσεται (ο Αναξαγόρας) έναν άλλο κόσμο πλάι στο δικό μας φαίνεται από τη φράση "όπως ακριβώς εμείς", που τη χρησιμοποιεί επανειλημμένα. Και ότι δεν θεωρεί αυτόν τον άλλο κόσμο έναν αισθητό κόσμο που προηγήθηκε χρονικά από το δικό μας φαίνεται από τα λόγια "από τα οποία μαζεύουν τα καλύτερα στα σπίτια τους και τα χρησιμοποιούν". Γιατί δεν είπε χρησιμοποιούσαν, αλλά χρησιμοποιούν.....
Η πλήρης όμως φυσική τεκμηρίωση και περιγραφή ενός Σύμπαντος το οποίο περιλαμβάνει και περικλείει έναν άπειρο αριθμό αισθητών κόσμων έγινε από τους ατομικούς φιλοσόφους και ιδιαίτερα από τον Δημόκριτο.
Γι' αυτή τη δομή του Σύμπαντος του Δημόκριτου γράφει ο Δ. Μακρυγιάννης στο βραβευμένο από την Ακαδημία Αθηνών βιβλίο του "Κοσμολογία και Ηθική του Δημοκρίτου":
"...Αφού υπάρχουν άπειροι κόσμοι, άρα υπάρχουν άπειροι κενοί χώροι. Μπορούμε λοιπόν να παρομοιάσουμε το Δημοκρίτειο σύμπαν με ένα σφουγγάρι. Η ύλη του σφουγγαριού αντιστοιχεί στη συμπαγή κατά το μάλλον και ήττον συγκρότηση ατόμων, που αποτελούν το περιέχον, τα δε σφαιροειδή κενά μέσα στον όγκο του σφουγγαριού είναι οι χώροι όπου δημιουργούνται και εξελίσσονται οι κόσμοι. Το κοσμολογικό μοντέλο του σφουγγαριού δεν είναι στατικό, ούτε ως προς την δομή του περιέχοντος, ούτε ως προς το σχήμα και το μέγεθος των κενών. Όπως εντός των κενών λαμβάνουν χώρα συνεχείς διεργασίες μεταξύ των ατόμων, έτσι και το συνολικό περιέχον υφίσταται συνεχείς μεταλλάξεις, η κυριότερη των οποίων είναι να απορρέουν εξ αυτού παντοία σώματα εντός των κενών και να απορροφά πάλι τα σώματα που προκύπτουν από την καταστροφή των κόσμων".
Κατ' αυτόν τον τρόπο αυτό ο Δημόκριτος, με μεγάλη φυσικότητα τεκμηριώνει λογικά την δυνατότητα ταυτόχρονης ύπαρξης πολλών αισθητών κόσμων, οι οποίοι όμως μπορούν να μην είναι αισθητοί από εμάς, αφού παρεμβάλλεται μεταξύ αυτών και του κόσμου μας το μη αισθητό ενιαίο σύστημα "όντος"+"μη όντος" (άτομα+κενό).
Όπως αναφέρει ο Ιππόλυτος: [Ελ. Ι, 13, 2 (ΔΚ 68α 40)]...Ο Δημόκριτος υποστηρίζει τα ίδια με τον Λεύκιππος, ότι υπάρχουν άπειροι κόσμοι με διαφορετικά μεγέθη. Σε μερικούς από αυτούς δεν υπάρχει ούτε Ήλιος ούτε Σελήνη, σε άλλους τα δύο αυτά ουράνια αντικείμενα είναι μεγαλύτερα από όσο στον δικό μας κόσμο, και σε άλλους περισσότερα. Τα διαστήματα μεταξύ των κόσμων είναι άνισα, σε μερικά μέρη υπάρχουν περισσότεροι κόσμοι, σε άλλα λιγότεροι, μερικοί αναπτύσσονται, μερικοί είναι στο αποκορύφωμα της ανάπτυξης τους και μερικοί παρακμάζουν. Αλλού οι κόσμοι γίνονται και αλλού αποσυντίθενται. Η καταστροφή τους οφείλεται στην αμοιβαία τους σύγκρουση.
Στην περικοπή αυτή, αλλά και σε πολλές προηγούμενες μπορούμε να διακρίνουμε σαφέστατα την άποψη ότι οι φυσικοί νόμοι στα πλαίσια των διαφόρων κόσμων μπορούν να είναι διαφορετικοί και ως εκ τούτου να δημιουργούνται εντελώς διαφορετικά συμπαντικά γεγονότα. Και μετά τον Δημόκριτο όμως επαναλαμβάνεται η αυτή ιδέα περί πολλών κόσμων από τον Διογένη τον Απολλωνιάτη:
[Ψευδοπλούταρχος, Στρωματείς 12]...Ο Διογένης ο Απολλωνιάτης υποθέτει ότι ο αέρας είναι το στοιχείο και ότι όλα κινούνται και οι κόσμοι είναι άπειροι.....
Ας δούμε όμως τι διατυπώνουν οι σύγχρονες κοσμολογικές θεωρίες για την ύπαρξη πολλών κόσμων. Σύμφωνα με τη κβαντική κοσμολογική πρόταση του Λίντε, στο αρχικό μη Ευκλείδειο, άρα και μη αισθητό Σύμπαν μας, υπήρχαν δύο γνωστά βαθμωτά πεδία, το "πεδίο πληθωρισμού" και το "πεδίο Χιγκς". Το πεδίο πληθωρισμού και τα φαινόμενα τα οποία δημιουργεί είναι το αίτιο της διαστολής του χώρου (κενό=μη ον), ενώ στο πεδίο Χίγκς οφείλεται το είδος των φυσικών νόμων που δημιουργούνται μέσα στον διαστελλόμενο χώρο. Τα δύο αυτά πεδία, όπως έχει αποδειχθεί, υπάρχουν παντού μέσα στο Σύμπαν και η παρουσία τους γίνεται αισθητή λόγω της επίδρασης τους πάνω στα στοιχειώδη σωμάτια.
Τα βαθμωτά όμως πεδία δεν είναι σταθερά και όπως αποδεικνύει η κβαντική Φυσική, υφίστανται απρόβλεπτες διακυμάνσεις και μεταβολές. Αν οι διακυμάνσεις αυτές προκαλέσουν μια μεγάλη αύξηση του μεγέθους του πεδίου πληθωρισμού, τότε στο σημείο αυτό το Σύμπαν θ' αρχίσει να διαστέλλεται πολύ γρήγορα δημιουργώντας μια φυσαλίδα (δημιουργία μεγάλου κενού). Το φαινόμενο αυτό μπορεί να δημιουργείται συνεχώς σε διαφορετικές περιοχές του αρχικού μη αισθητού Σύμπαντος (δημιουργία απείρων μεγάλων κενών).
Αυτό σημαίνει ότι αν σχεδιάσουμε το Σύμπαν σαν μια ομοιογενή φυσαλίδα, η δημιουργία κάθε νέας διαταραχής σ' αυτήν θα δημιουργήσει μια νέα συμπαντική φυσαλίδα (μεγάλο κενό). Με τον προηγούμενο τρόπο ο Α. Λίντε απάντησε στο αναπάντητο ερώτημα από τον Λεύκιππο και τον Δημόκριτο για το πώς δημιουργούνται τα μεγάλα κενά.
Οι χώροι φυσαλίδες περιορίζονται αρχικά από ακανόνιστα όρια που συνεχώς εξομαλύνονται και έχουν την τάση να επεκτείνονται με ταχύτητες που πλησιάζουν την ταχύτητα του φωτός. Αργότερα τα όρια των φυσαλίδων αυτών είναι δυνατόν να συρρικνωθούν με πολύ μικρότερες ταχύτητες. Με βάση τα προηγούμενα η θεωρία της Μεγάλης Έκρηξης περιγράφει απλώς τη δημιουργία μιας μόνο φυσαλίδας μέσα στην οποία υπάρχουμε και όχι του εν γένει Σύμπαντος των απείρων φυσαλίδων.
Θα πρέπει να σημειωθεί είναι ότι αν θεωρήσουμε πως στο αρχικό μη αισθητό Σύμπαν, υπήρχε ένα σύστημα συγκεκριμένων φυσικών νόμων, το πεδίο Χιγκ το μεταβάλλει στις επιμέρους αναπαραγόμενες φυσαλίδες (μεγάλα κενά). Αυτό σημαίνει ότι κάθε φυσαλίδα (μεγάλο κενό) τελικά θα έχει το δικό του σύστημα φυσικών νόμων, αυτό δηλαδή ακριβώς που ήδη είχαν πει οι Λεύκιππος και Δημόκριτος.
Θα πρέπει να αναφέρουμε ότι το προηγούμενο μοντέλο του Α. Λίντε αποτελεί μια επεξεργασία της πληθωριστικής θεωρίας του Α.Η. Guth η οποία προέβλεπε την ύπαρξη ενός Σύμπαντος πολλών συμπαντικών φυσαλίδων στον χωρόχρονο που διέπονταν ίσως από διαφορετικούς φυσικούς νόμους. Το 1982 οι Αμερικανοί ερευνητές Albrecht και Steinhsardt ανεκοίνωσαν παρόμοια συμπεράσματα.
Ολόκληρο το κοσμολογικό μοντέλο του Α. Λίντε, πιστεύουμε ότι δεν χρειάζεται περαιτέρω σχολιασμό προκειμένου να ταυτιστεί με τις απόψεις των ατομικών φιλοσόφων Λεύκιππου και Δημόκριτου. Όπως γίνεται φανερό οι σκέψεις των φιλοσόφων του παρελθόντος πιθανότατα μπορούν να γίνουν πηγή έμπνευσης για τη διατύπωση σύγχρονων φυσικών θεωριών.
4. Σχηματισμός σφαιροειδούς συστήματος αισθητής ύλης με σύγχρονη εκτόξευση υλικού στο εξωτερικό κενό
Λόγω της περιστρεφόμενης "δίνης" διαχωρίζονται πρώτα τα "όμοια" από τα "ανόμοια". Στη συνέχεια παύει η περιστροφή και δημιουργείται ένα σύστημα αποτελούμενο από "λεπτά σώματα" (όχι μικρά στις διαστάσεις σώματα, ούτε άτομα) τα οποία προχωρούν προς το εξωτερικό κενό (χώρο) σαν να εκτοξεύονται, ενώ τα υπόλοιπα, τα "μη λεπτά" (χονδρά = αδρά) παραμένουν ενωμένα και συμπλεκόμενα πλησιάζουν μεταξύ τους και σχηματίζουν αρχικά ένα σφαιροειδές σύστημα.
Ενδιαφέρον είναι να τονιστεί ότι χρησιμοποιείται ο νέος όρος "λεπτά σώματα", προκειμένου να αντιδιαστείλει τα σώματα αυτά από όλα τα άλλα τα οποία έχουν ήδη αναφερθεί.
Με μια επιπόλαια ανάγνωση του αντίστοιχου κειμένου θα μπορούσαμε να βρούμε επιφανειακές συμπτώσεις μεταξύ των θέσεων των ατομικών φιλοσόφων και της σύγχρονης κοσμολογικής θεωρίας της Μεγάλης Έκρηξης. Η σφαιρική συμπύκνωση θα μπορούσε επιπόλαια να θεωρηθεί σαν το πρωταρχικό άτομο του Λεμέτρ και η περιγραφόμενη έκρηξη το big bang. Τα πράγματα όμως δεν είναι τόσο απλά. Η εκτόξευση και η διαστολή του "λεπτού" υλικού, κατά τους Λεύκιππο και Δημόκριτο, δεν είναι αποτέλεσμα της έκρηξης του σφαιροειδούς συστήματος που σχηματίζουν τα "μη λεπτά" υλικά, αλλά δημιουργούνται μαζί με τη δημιουργία της σφαιρικής συμπύκνωσης, ως το αποτέλεσμα γεγονότων που συμβαίνουν στο άκρο της "δίνης", αφού εκεί έχουν διαχωριστεί και ισορροπήσει τα "όμοια" από τα "ανόμοια" και τα σώματα δεν μπορούν να περιστρέφονται.
Με λίγα λόγια ο Λεύκιππος και ο Δημόκριτος υποστηρίζουν ότι από ένα μίγμα "λεπτών" και "μη λεπτών" το οποίο ισορροπεί και δεν περιστρέφεται, η εκτόξευση των λεπτών προς τα έξω, δημιουργεί μια αντίθετη κίνηση -συστολή- των "μη λεπτών" τα οποία τείνουν να σχηματίσουν μια μικρή σε διαστάσεις, αλλά πυκνή, σφαιροειδή συγκρότηση ύλης.
Όπως γίνεται εμφανές από την αντίστοιχη περικοπή, στο τέλος της δίνης όταν αυτή εμφανιστεί μέσα στο μεγάλο κενό, υπάρχει μια περιορισμένη σε χώρο ισορροπούσα και μη περιστρεφόμενη, προς στιγμήν, σφαιρική συμπύκνωση "μη λεπτού" (όχι μικρών διαστάσεων, ούτε άτομα) υλικού. Η σφαίρα κατέχει πολύ μικρό χώρο του "μεγάλου κενού", διότι πώς αλλιώς θα μπορούσε το περιγραφόμενο "λεπτό" υλικό σαν έκρηξη να προχωρήσει επεκτεινόμενο στον εξωτερικό χώρο, αν ο χώρος αυτό ήταν κατειλημμένος από την αρχική σφαίρα.
Ενδιαφέρον είναι ότι στα όρια της δίνης, προς την περιοχή του "μεγάλου κενού", πριν τη δημιουργία της σφαιρικής συμπύκνωσης, το υλικό του μη αισθητού Σύμπαντος (χώρος+άτομα) αποτελείται από ένα "εξωτικό" για τις αισθήσεις υλικό, μη δυνάμενο να περιγραφεί από τους ατομικούς φιλόσοφους, το οποίο στη συνέχεια χωρίζεται σε δύο συστατικά, τα "λεπτά" και τα "μη λεπτά" (χονδρά=αδρά), τα οποία σε μια μεταγενέστερη φάση έμελλαν, σύμφωνα με τις απόψεις των ατομικών φιλοσόφων, να σχηματίσουν, τη γνωστή σήμερα στις αισθήσεις μας "ύλη".
Σε σχέση με τα προηγούμενα θα πρέπει να αναφερθεί ότι σύμφωνα με τις σύγχρονες κοσμολογικές απόψεις μπορούμε να διακρίνουμε δύο κοσμολογικές περιόδους, την εποχή του Πλανκ και την εποχή της πληθωριστικής διόγκωσης, οι οποίες προηγούνται της υποθετικής δημιουργίας της αρχικής σφαιροειδούς συμπύκνωσης ύλης του πρωτοατόμου του Λεμέτρ από το οποίο ξεκίνησε η Μεγάλη Έκρηξη. Η ύλη κάτω από τις ακραίες συνθήκες που επικρατούσαν τις περιόδους αυτές ήταν πραγματικά "εξωτική" για τη σύγχρονη επιστημονική πραγματικότητα. Ειδικότερα κατά τη διάρκεια της πληθωριστικής διόγκωσης οι συνθήκες ήταν τέτοιες που ευνόησαν τη δημιουργία επάλληλων συμπαντικών φυσαλίδων (μεγάλων κενών) και πιθανότατα τη δημιουργία "εξωτικών" σωματιδίων Ηiggs (μποζόνιο Ηίggs) που αποτελούν το υποθετικό μέσο προκειμένου να αποκτήσουν την ιδιότητα της μάζας τα σώματα, μετά τη Μεγάλη Έκρηξη.
Ομοίως μετά την στιγμή της Μεγάλης Έκρηξης, η σύγχρονη Κοσμολογία δέχεται ότι υπήρξαν δύο φάσεις κατά την διάρκεια των οποίων δημιουργήθηκαν αντίστοιχα δύο είδη υπατομικών σωματιδίων, τα "αδρόνια" (χοντροκομμένα, μη λεπτά) και τα "λεπτόνια" (λεπτά). Ως "αδρόνια" αναφέρονται τα πρωτόνια, τα νετρόνια τα υπερόνια και τα μεσόνια. Τα "λεπτόνια" περιλαμβάνουν τα ηλεκτρόνια και τα νετρίνα. Οι αντίστοιχες κοσμολογικές φάσεις δημιουργίας πήραν το όνομα των δημιουργούμενων σωματιδίων.
Η αντιστοιχία των ονομάτων των προηγούμενων στοιχειωδών σωματιδίων με την ορολογία των ατομικών φιλοσόφων είναι χαρακτηριστική.
Σχηματισμός λεπτού υμένα. Δημιουργία περιστροφικής συμπαντικής κίνησης
Κατά τη φάση αυτή από την κεντρική σφαιροειδή συμπύκνωση "μη λεπτού" υλικού, αποσπάται ένας υμένας υλικού. Ένα λεπτό δηλαδή κέλυφος "μη λεπτής" ύλης, Ο υμένας αυτός αρχίζει να περιστρέφεται, ενώ υλικό από αυτόν οδηγείται προς την κεντρική σφαιρική συμπύκνωση "λόγω της δίνης". Ποιάς δίνης όμως; Η αρχική "δίνη", οδηγούσε υλικό από το μη αισθητό Σύμπαν του (όντος)+(μη όντος) προς τον κόσμο του "μεγάλου κενού", προς τη σφαιρική δηλαδή συσσώρευση "μη λεπτού" υλικού που προαναφέραμε. Αντίθετα η δίνη, που αναφέρεται στο σημείο αυτό, οδηγεί από τον "κόσμο" του "μεγάλου κενού" προς την αρχική σφαιρική συσσώρευση των "μη λεπτών". Αυτό σημαίνει ότι η αναφερόμενη εδώ δίνη, είναι αντίθετης κατεύθυνσης από την πρώτη. Οι ατομικοί φιλόσοφοι δηλαδή προτείνουν ένα κοσμολογικό σύστημα δύο, αντίθετης πολικότητας, δινών (+ και -), εκ των οποίων η πρώτη εξελίσσεται εκτός του κόσμου του "μεγάλου κενού" και η άλλη εντός. Και οι δύο όμως οδηγούν σε μια κοινή περιοχή, η οποία αποτελεί την αρχή και το τέλος του κόσμου του "Μεγάλου κενού".
Συμπεράσματα
Αν συνοψίσουμε τις απόψεις των Λεύκιππου και Δημόκριτου, περί συγκροτήσεως του Σύμπαντος χρησιμοποιούντες την αντίστοιχη σημερινή επιστημονική ορολογία, μπορούμε να διακρίνουμε γενικά δύο περιόδους:
1. Τη διαδικασία, πριν τη δημιουργία της σφαιρικής συμπύκνωσης και των μεγάλων κενών, τότε που το Σύμπαν (ον + μη ον = κενό + άτομα) αποτελούσε μια μη αισθητή οντότητα (λόγος), μία κατάσταση που ο Ησίοδος περιγράφει ως κατάσταση Χάους και Ερέβους. Η διαδικασία αυτή μπορεί να παρομοιαστεί με τη διαδικασία δημιουργίας του Σύμπαντος μέσω μιας λευκής οπής, η οποία είναι ανάλογη με τις διαδικασίες που περιγράφει η κοσμολογία του Αλκμάνα.
2. Τη διαδικασία μετά τη δημιουργία των μεγάλων κενών και της σφαιρικής συμπύκνωσης, την οποία έχει ενδιαφέρον να αναλύσουμε κατά περιόδους:
α. Αρχικά έχουμε μιαν αρχική σφαιροειδή συμπύκνωση σε μικρό χώρο μιας πολύ μεγάλης ποσότητας "λεπτού" και "μη λεπτού" υλικού. Η βίαια εκτόξευση του "λεπτού" υλικού, αναγκάζει εξ αντιδράσεως το "μη λεπτό" υλικό να συσταλεί και να περιστραφεί βίαια. Η διαδικασία αυτή είναι σήμερα γνωστή και αποδεκτή στις περιπτώσεις αστέρων μεγάλης μάζας που βρίσκονται σε πολύ προηγμένη εξελικτική ηλικία.
β. Η βίαια συστολή πολύ μεγάλης μάζας υλικού δημιουργεί εσωτερικές ενεργειακές διαδικασίες μέσω των οποίων γεννιέται και διαδίδεται προς τα έξω ένα κρουστικό κύμα με αποτέλεσμα την εκτίναξη, μέσω μιας έκρηξης, μεγάλης ποσότητας ύλης από την επιφάνεια της σφαιρικής συμπύκνωσης, δηλαδή ενός υλικού υμένα, ο οποίος αρχίζει να περιστρέφεται γρήγορα. Το φαινόμενο αυτό είναι γνωστό, στην σύγχρονη Αστροφυσική όταν ένας αστέρας φθάσει στην εξελικτική φάση ενός καινοφανούς (nova) ή ενός υπερκαινοφανούς (supernova). Η βίαιη εκτόξευση υλικού από έναν επιφανειακό φλοιό του αστεριού, αυτήν την αστρική περίοδο, αναγκάζει σε βίαια συστολή την κεντρική περιοχή του, γεγονός που οδηγεί τον αστέρα, αναλόγως της τελικής μάζας του, σε μια κατάσταση λευκού νάνου, αστέρα νετρονίων ή μιας μελανής οπής.
γ. Μετά την εκτίναξη του υλικού του υμένα, εξ αντιδράσεως η εναπομένουσα σφαιρική συμπύκνωση, η οποία θα πρέπει να ήταν τεράστια (ολόκληρη η μάζα του τοπικού Σύμπαντος) συνεχίζει να συστέλλεται δημιουργώντας μια μελανή οπή. Το υλικό του υμένα των επιφανειακών στρωμάτων που είχε εκτιναχθεί περιστρέφεται πλέον γύρω από την μελανή οπή, σαν ένας δίσκος επαύξησης, οδηγούμενο προς τη σημειακή ιδιομορφία της μελανής οπής. Όλα τα προηγούμενα οδηγούν στο συμπέρασμα ότι οι Λεύκιππος και Δημόκριτος από τον 5° π.Χ. αιώνα είχαν διατυπώσει μια πολύ πρωτοποριακή άποψη για την δημιουργία και την εξέλιξη του Σύμπαντος. Το Σύμπαν, σύμφωνα με τις απόψεις των δύο ατομικών φιλοσόφων, γεννήθηκε μέσω των διαδικασιών μιας λευκής οπής, ενώ μετά την γέννηση του εξελίσσεται στα πλαίσια μιας μελανής οπής στη σημειακή ιδιομορφία της οποίας συνθλιβόμενο, κάποια στιγμή, θα διαλυθεί.

Ανακοινώσεις στο Πανελλήνιο Αστρονομικό Συνέδριο στη Σάμο την 20ή Σεπτεμβρίου 1999
Ε. Δανέζης, Ε. Θεοδοσίου, Θ. Γραμμένος, Μ. Σταθοπούλου Πανεπιστήμιο Αθηνών, Τμήμα Φυσικής, Τομέας Αστροφυσικής - Αστρονομίας - Μηχανικής

Πέμπτη 10 Ιουλίου 2008

Κοσμολογικές απόψεις του Δημοκρίτου και σύγχρονη Φυσική (1ο μέρος)

Οι σύγχρονες επιστημονικές απόψεις.
Όπως γνωρίζουμε σήμερα, η έννοια του χώρου, όσον αφορά την επιστήμη, συνδέεται στενά με το σύνολο των φυσικών ιδιοτήτων του, η πειραματική επαλήθευση των οποίων τον μορφοποιεί αισθητά και ανθρωπίνως λογικά. Η περιγραφή του χώρου μέσω των ιδιοτήτων του είναι θέμα της γεωμετρίας, και η πλέον γνωστή μορφή χώρου είναι εκείνη που περιγράφεται από την Ευκλείδεια γεωμετρία, η οποία στηρίζεται στα γνωστά αξιώματα του Ευκλείδη, που δεν είναι δυνατόν να αποδειχθούν μαθηματικά, αλλά τα δεχόμαστε σαν "αυταποδείκτως λογικά". Εκείνο που θα πρέπει να σημειωθεί είναι ότι η έννοια μιας γεωμετρίας δεν μπορεί να ταυτισθεί με την έννοια του χώρου και του αριθμού των διαστάσεών του. Η γεωμετρία περιγράφει μια σειρά ιδιοτήτων του χώρου ανεξαρτήτως του αριθμού των διαστάσεών του. Έτσι π.χ. ένας χώρος -ανεξαρτήτως διαστάσεων- είναι Ευκλείδειος, αν υπακούει στα βασικά αξιώματα της Ευκλείδειας γεωμετρίας. Εκτός όμως του γνωστού και αντιληπτού, μέσω των ανθρωπίνων αισθήσεων, Ευκλείδειου χώρου, οι μεγάλοι μαθηματικοί Lobatschewski και Riemann δόμησαν δύο μη Ευκλείδειες γεωμετρίες που περιγράφουν αντίστοιχα τις ιδιότητες δύο ανεξαρτήτων και διαφορετικών χώρων που φέρουν τα ονόματα τους. Οι δύο αυτοί χώροι και οι αντίστοιχες γεωμετρίες τους αποτελούσαν απλά θεωρητικά κατασκευάσματα, χωρίς πρακτική φυσική σημασία, μέχρι τη στιγμή που ο Αϊνστάιν διετύπωσε τη Γενική θεωρία της Σχετικότητος, η οποία προϋποθέτει και λειτουργεί μόνο στα πλαίσια ενός χώρου Riemann. Με λίγα λόγια ο χώρος του Σύμπαντος που μας περιβάλλει και τον οποίο θέλουμε να λέμε ότι μετρούμε, εφ' όσον δεχόμαστε ότι αληθεύει στα πλαίσια του η Γενική θεωρία της Σχετικότητος, δεν είναι Ευκλείδειος αλλά χώρος Riemann. Το παράδοξο όμως είναι ότι η γεωμετρία του Ευκλείδη, μπορεί να εφαρμοστεί με πολύ καλή προσέγγιση, σε πολύ μικρά κομμάτια ενός χώρου Lobatschewski. Εντούτοις η απόκλισή της από την αλήθεια γίνεται φανερή σε αστρονομική κλίμακα. Αυτό σημαίνει ότι η γεωμετρία του Ευκλείδη είναι μια οριακή περίπτωση της γεωμετρίας του Lobatschewski, η οποία με τη σειρά της αποδεικνύεται ότι είναι μια οριακή περίπτωση της γεωμετρίας του Riemann. Εδώ όμως αρχίζουν τα παράδοξα για την κοινή ανθρώπινη λογική εφ' όσον όπως γνωρίζουμε σήμερα, οι αισθήσεις μας μπορούν να καταγράψουν και να συγκεκριμενοποιήσουν σχήματα που μορφοποιούνται μόνο μέσα σε χώρους μέχρι τριών διαστάσεων που περιγράφονται από την Ευκλείδεια γεωμετρία. Τα σχήματα τα οποία μορφοποιούνται μέσα σε χώρους που περιγράφονται από μη Ευκλείδειες γεωμετρίες, όπως αυτές του Lobatschewski και του Riemann δεν είναι δυνατόν να γίνουν αντιληπτά από τις ανθρώπινες αισθήσεις" Επειδή λοιπόν η γεωμετρία, του τετραδιάστατου χώρου της Γενικής θεωρίας της Σχετικότητας του Αϊνστάιν είναι Riemann, το Σύμπαν δεν είναι Ευκλείδειο σε γενικές γραμμές. Αυτό σημαίνει ότι δεν θα έπρεπε να γίνονται αντιληπτά μέσω των αισθήσεων μας οι μορφές του συμπαντικού μας χώρου. Το ότι συνειδητοποιούμε τα σχήματα που μας περιβάλλουν, είναι αποτέλεσμα του γεγονότος ότι οι αισθήσεις μας έχουν την ιδιότητα, δημιουργώντας ιδεατές τομές στο συνεχές χωροχρονικό γίγνεσθαι του συμπαντικού χώρου, να καταγράφουν μόνο μικρά κομμάτια του μη Ευκλείδειου χώρου Riemann που μας περιβάλλει, τα οποία όπως αναφέραμε προηγουμένως, με μεγάλη ακρίβεια, συμπεριφέρονται σαν Ευκλείδειοι χώροι, αντιληπτοί από τις αισθήσεις μας. Έτσι στην ουσία αυτό που αντιλαμβανόμαστε δεν είναι παρά η προβολική σκιά Ρειμάνιων μορφών και σχημάτων μέσα στον τρισδιάστατο Ευκλείδειο χώρο, ο οποίος δημιουργείται μέσω αυθαιρέτων τομών του συνεχούς και αδιαιρέτου συμπαντικού χωροχρόνου, τον οποίον αντιλαμβάνονται οι αισθήσεις μας.
Οι αυθαίρετες τομές των αισθήσεων
Την ψευδή όμως εικόνα την οποίαν σχηματίζουμε μέσω των αισθήσεών μας για το τι πραγματικά συμβαίνει μέσα στον συμπαντικό χωρόχρονο, μπορούμε να την αντιληφθούμε και μέσω της κλασσικής φυσικής θεωρίας. Όπως όλοι γνωρίζουμε, ο οφθαλμός μας αποτελεί έναν ατελέστατο συλλέκτη ακτινοβολιών. Η ατέλειά του συνίσταται κυρίως στο γεγονός ότι δεν μπορεί να αντιληφθεί:
1. Αντικείμενα μικρότερης έκτασης από μια ελάχιστη, π.χ. κόκκους σκόνης.
2. Την απόσταση μεταξύ ανεξάρτητων αντικειμένων, αν αυτή είναι μικρότερη μιας ελάχιστης. Τα αντικείμενα αυτά τα αντιλαμβάνεται σαν ένα.
3. Ακτινοβολίες εκτός του ελαχιστότατου εύρους των ορατών μηκών κύματος και τέλος
4. Μέσω του συνόλου των αισθήσεων μας δεν είναι δυνατόν να αντιληφθούμε παρά ένα απειροελάχιστο κομμάτι του συμπαντικού χώρου που μας περιβάλλει. Η αδυναμία αυτή των αισθήσεων μας αναγκάζει να περιορίζουμε τον κόσμο των αισθητών εντυπώσεων μας σε ένα πολύ μικρό υποσύνολο του συμπαντικού χώρου, να δημιουργούμε δηλαδή, μια ελαχιστότατη Ευκλείδεια υποκειμενική τομή στο συνεχές μη Ευκλείδειο χωροχρονικό γίγνεσθαι, μέσα στην οποία δημιουργούμε αυτό που ονομάζουμε κόσμο των αισθήσεων μας
. Μερικά αποτέλεσμα των προηγούμενων αδυναμιών των αισθήσεων μας είναι:
1. Μια σειρά αντικειμένων ή γεγονότων να παραμένουν αόρατα για τον άνθρωπο εφ' όσον τα μήκη κύματος της ακτινοβολίας την οποία εκπέμπουν δεν καταγράφεται από τον οφθαλμό μας.
2. Ένα σύνολο ελαχιστότατων σωματιδίων, όπως π.χ. κόκκοι σκόνης ή μόρια αρωματικών πτητικών ενώσεων, τα οποία παρεμβάλλονται μεταξύ των θεωρούμενων ανεξάρτητων αντικειμένων, παραμένουν αόρατα από τον οφθαλμό λόγω του περιορισμένου των διαστάσεών τους. Λόγω αυτής της αδυναμίας της οράσεώς μας δημιουργούμε την αίσθηση του "κενού" μεταξύ των φαινομενικά ανεξάρτητων αντικειμένων.
3. Επειδή οι αποστάσεις μεταξύ μορίων ή ατόμων είναι απειροελάχιστες, δεν αντιλαμβανόμαστε την αυτόνομη και ανεξάρτητη ύπαρξη τους, αλλά δημιουργείται η ψευδής εντύπωση ότι μια πυκνή (μεγάλης πυκνότητας) συλλογή ατόμων ή μορίων αποτελεί μιαν ενιαία και αυτόνομη υλική οντότητα. Με τον τρόπο αυτό δημιουργείται η ψευδαίσθηση της υλικής ατομικότητας των αισθητών αντικειμένων. Αν το αισθητήριο της όρασης μας είχε άπειρες δυνατότητας, και δεν παρουσίαζε τις προηγούμενες αδυναμίες, όπως είναι φανερό δεν θα δημιουργείτο στον άνθρωπο η εντύπωση των ανεξάρτητων και αυτόνομων υλικών αντικειμένων, αλλά η αίσθηση ενός χυλού υποατομικών σωματιδίων, και σε προέκταση ενός χυλού ακτινοβολιών, μέσα στον οποίο αυτό το οποίο ονομάζουμε εξατομικευμένο υλικό αντικείμενο δεν θα αποτελεί παρά ένα πύκνωμα του ενεργειακού αυτού χυλού. Την αυτή όμως ψευδαίσθηση δημιουργεί και το αισθητήριο της αφής. Νομίζουμε ότι ακουμπάμε ένα αντικείμενο. Στην πραγματικότητα όμως τα ακραία δομικά συστατικά του χεριού μας, κατά τη διάρκεια του γεγονότος που ονομάζουμε "επαφή", απέχουν σχετικά πολύ μεγάλες αποστάσεις από τα ακραία δομικά συστατικά του αντικειμένου το οποίο "νομίζουμε" ότι ακουμπάμε. Αυτό το οποίο συνειδητοποιούμε σαν επαφή μέσω του εγκεφάλου μας δεν είναι παρά οι απωστικές δυνάμεις που δημιουργούνται μεταξύ των πεδίων τα οποία περιβάλλουν τα δομικά συστατικά του χεριού μας και του αντικειμένου.
Τα προηγούμενα γεγονότα τονίζονται με πολύ χαρακτηριστικό τρόπο από τον Michael Talbot στο βιβλίο του "Μυστικισμός και Σύγχρονη Επιστήμη". Αναφέρει χαρακτηριστικά, "Σύμφωνα με τη Νέα Φυσική μόνο να ονειρευτούμε μπορούμε τον πραγματικό κόσμο. Τον ονειρευόμαστε να υπάρχει μυστηριωδώς ορατός πανταχού παρών στο χώρο και σταθερός στο χρόνο. Παρ' όλα αυτά συγκατατεθήκαμε ενσυνείδητα στην πλαστή δημιουργία μη λογικών, αραιών και αιώνιων διαλειμμάτων (τομών) της αρχιτεκτονικής του, έτσι ώστε να μπορέσουμε ίσως να δούμε κάποτε πόσο ψεύτικο είναι το αρχικό μας πλαίσιο". Με βάση την αυθαίρετη αυτή τομή του συμπαντικού συνεχούς τετραδιάστατου Ρειμάνιου χώρου, δομήθηκε και η κλασσική φυσική θεωρία. Όπως αναφέρει και ο πατέρας της θεωρίας των Γενικών Συστημάτων Λούντβιχ φον Μπερταλάνφι: "Μοναδικός σκοπός της επιστήμης φαίνεται πως υπήρξε η ανάλυση, δηλαδή ο τεμαχισμός της πραγματικότητας σε πολύ μικρότερες μονάδες και η απομόνωση των ατομικών αλυσίδων των αιτίων. Έτσι η φυσική πραγματικότητα διαιρέθηκε σε σημεία. μάζας ή σε άτομα, ο ζωντανός οργανισμός σε κύτταρα, η συμπεριφορά σε ανακλαστικά, οι αντιλήψεις σε ακριβείς αισθήσεις. Ως εκ τούτου η αιτιότητα υπήρξε απαραίτητος μονόδρομος".
Για το αυτό θέμα οι D. Βοhm και Β. Ηiley στο άρθρο τους "Οn the Intuitive Understanding of Non-Lacality as by Quantum Theory" αναφέρουν: "Η εργασία μας δείχνει με ενορατικό τρόπο, πως ακριβώς και γιατί ένα κβαντικό πολυσωματιδιακό σύστημα δεν μπορεί να αναλυθεί σε ανεξάρτητα τμήματα με σταθερές και προσδιορίσιμες δυναμικές σχέσεις μεταξύ τους. Τα τμήματα φαίνεται μάλλον να βρίσκονται σε άμεση σχέση μεταξύ τους. Μια σύνδεση από την οποία εξαρτώνται οι δυναμικές τους σχέσεις μέσα στο όλα σύστημα. Επιπλέον, μέσα στο πλαίσιο των ευρύτερων συστημάτων στα οποία περιέχονται, τελικά εκτείνονται σαν αρχή σε ολόκληρο το Σύμπαν. Με αυτόν τον τρόπο οδηγούμαστε στη νέα ιδέα της αδιάσπαστης ολότητας, η οποία αρνείται την κλασσική ιδέα της ανάλυσης του κόσμου σε ξεχωριστά και ανεξάρτητα τμήματα".
Μέσα σε αυτή τη νέα φυσική πραγματικότητα, το τι είναι πλέον αυτό που, βάσει της ψευδαίσθησης των ανθρώπινων αισθητηρίων, ονομάζαμε μέχρι σήμερα ύλη, περιγράφει γλαφυρά ο Τσαρλς Μιούζες στο βιβλίο του "Συνείδηση και πραγματικότητα". "Ένα δένδρο, ένα τραπέζι, ένα σύννεφο, μια πέτρα. Όλα αυτά διαλύονται από την επιστήμη του εικοστού αιώνα σε κάτι που συνίσταται από το ίδιο υλικό. Αυτό το κάτι είναι ένα συνοθύλευμα στροβιλιζόμενων σωματιδίων που υπακούουν στους νόμους της κβαντικής φυσικής. Τούτο σημαίνει ότι όλα τα αντικείμενα που μπορούμε να παρατηρήσουμε είναι τρισδιάστατες εικόνες που σχηματίζονται από κύματα στάσιμα ή κινούμενα κάτω από την επίδραση ηλεκτρομαγνητικών και πυρηνικών διαδικασιών. Όλα τα αντικείμενα του κόσμου είναι τρισδιάστατες εικόνες που σχηματίζονται με ηλεκτρομαγνητικό τρόπο, εικόνες ενός υπερολογράμματος αν το θέλετε". Αυτό ισχύει βέβαια για το μικρό χώρο του κοντινού μας περιβάλλοντος. Στην περίπτωση όμως που θέλουμε να μελετήσουμε πολύ μεγάλα μέρη του Σύμπαντος, όπως αυτά που μελετά η Κοσμολογία, η Ευκλείδεια γεωμετρία παύει να τα περιγράφει και τα σχήματα που μορφοποιούνται παραμένουν ασύλληπτα από τις ανθρώπινες αισθήσεις. Οι ανθρώπινες λοιπόν αισθήσεις, δεν αποτελούν ένα αδιάψευστο κριτήριο της αλήθειας των συμπαντικών μορφών και φαινομένων, έτσι ώστε να μπορούμε πλέον να πούμε ότι: "Μέσω των αισθήσεών μας, και των διαφόρων οργάνων μας που τις ενισχύουν, δεν αντιλαμβανόμαστε το Σύμπαν όπως αυτό είναι στην πραγματικότητα. αλλά όπως έχει την δυνατότητα να το αντιληφθεί ο εγκέφαλος μας μέσω των ατελέστατων ανθρώπινων αισθήσεων. Η πραγματική φύση του τετραδιάστατου Ρειμάνιου σύμπαντος είναι μη αισθητή και περιγράφεται μόνο μέσω μαθηματικών σχέσεων" …

Ανακοινώσεις στο Πανελλήνιο Αστρονομικό Συνέδριο στη Σάμο την 20ή Σεπτεμβρίου 1999
Ε. Δανέζης, Ε. Θεοδοσίου, Θ. Γραμμένος, Μ. Σταθοπούλου Πανεπιστήμιο Αθηνών, Τμήμα Φυσικής, Τομέας Αστροφυσικής - Αστρονομίας - Μηχανικής

Τετάρτη 2 Ιουλίου 2008

Ανατομία των Ελλήνων

Τα παρακάτω είναι αποσπάσματα αλληλογραφίας του Ρωμαίου συγκλητικού Μενένιου Άπιου, στον φίλο του Ατίλιο Νάβιο, ο οποίος τον διαδέχεται στην διακυβέρνηση της Αχαίας και τον συμβουλεύει για το πώς μπορεί να χειριστεί τους Έλληνες. Τα κείμενα περιλαμβάνονται σε αρχαίους παπύρους που βρέθηκαν στην Οξύρρυγχο, πρωτεύουσα του 19ου νομού της Άνω Αιγύπτου στο δυτικό άκρο της κοιλάδας του Νείλου, κατά τα τέλη του 19ου και αρχές του 20ού αιώνα.
ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΠΡΩΤΟ… Κερδίσαμε αγαπημένε Ατίλιε τον κόσμο με τις λεγεώνες μας, αλλά θα μπορέσουμε να τον κρατήσουμε μονάχα με την πολιτική τάξη που θα του προσφέρουμε. Διώξαμε τον πόλεμο στις παρυφές της γης . Από τον Περσικό κόλπο, ως την Μαυριτανία και από την γη των Αιθιόπων ως την Καληδονία, αδιατάρακτη βασιλεύει η ρωμαϊκή ειρήνη. Δύσκολο φαίνεται να εξηγήσει κανείς, πως μια πόλη έφτασε να κυβερνά την οικουμένη. Μέσα στους λόγους όμως που θα αναφέρονταν για μια τέτοια εξήγηση θα έπρεπε πρώτος να ήταν ετούτος: Καταλάβαμε καθαρά και έγκαιρα πως υποτάσσοντας ξένους λαούς αναλαμβάνουμε μιαν ευθύνη για την ευημερία τους. Τούτη η συνείδηση της ευθύνης διακρίνει τους βαρβάρους κατακτητές από τους κοσμοκράτορες. Μονάχα ο Αλέξανδρος πριν από μας είχε την συνείδηση τούτης της ευθύνης. Ευτυχώς για την δόξα της Ρώμης, πέθανε νέος, γιατί αλλιώς θα ήτανε οι Έλληνες σήμερα οι άρχοντες του κόσμου. Αλλοίμονο στους λαούς όταν τις προσπάθειές τους τις ενσαρκώνουν μονάχα σε μεμονωμένα άτομα που περνούν και όχι σε ανθρώπινες κοινότητες, σε θεσμούς που αντέχουν στην ροή των πραγμάτων και σηκώνουν άνετα τον όγκο των πολύχρονων έργων. Έχουμε την σοφία να μην θέλουμε να είμαστε δυσβάσταχτοι εκμεταλλευτές των λαών που υποτάχτηκαν στην εξουσία μας.… Αλλά δεν φτάνει να τους χαρίζουμε την ειρήνη και τάξη, γιατί αυτά είναι αρνητικά στοιχεία, είναι όροι, δεν αποτελούν την ουσία της ευδαιμονίας των ανθρώπων.… θα έπρεπε και της φιλοσοφίας και της ποίησης τα δώρα να σκορπούσαμε στις χώρες που κυβερνούμε. Το μέγα όμως τούτο έργο είμαστε άξιοι να το κάνουμε μόνο στις δυτικές επαρχίες, γιατί εκεί που βρίσκεσαι εσύ, οι Έλληνες το επιτελούν ακόμη σήμερα καλύτερα από μας. Ας επαναλάβουμε και εμείς την δυσάρεστη ομολογία του Οράτιου Φλάκκου: Graecia capta , ferum victorem cepti, et artes intulit agresti Latio.
ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΔΕΥΤΕΡΟ… Μάθε φίλτατέ μου Ατίλιε, πως όσοι θέλουν να είναι κοσμοκράτορες, πρέπει να έχουν νοοτροπία πατρικίων και όχι νοοτροπία ιππέων.
ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΤΡΙΤΟ… Ο Έλληνας είναι πιο εγωιστής από εμάς και συνεπώς από όλα τα έθνη του κόσμου. Το άτομό του είναι «πάντων χρημάτων μέτρον» κατά το ρητό του Πρωταγόρα. Αδέσμευτο, αυθαίρετο και ατίθασο, αλλά και αληθινά ελεύθερο, ορθώνεται το «εγώ» των Ελλήνων. Χάρις σε αυτό σκεφθήκανε πηγαία, πρώτοι αυτοί, όσα εμείς αναγκαζόμαστε σήμερα να σκεφθούμε σύμφωνα με την σκέψη τους. Χάρις σε αυτό βλέπουν με τα μάτια τους και όχι με τα μάτια εκείνων που είδαν πριν από αυτούς. Χάρις σε αυτό η σχέση τους με το σύμπαν, με τα πράγματα και τους ανθρώπους δεν μπαγιατεύει, αλλά είναι πάντα νέα, δροσερή και το κάθε τι, χάρις σε αυτό το «εγώ» αντιχτυπάει σαν πρωτοφανέρωτο στην ψυχή τους. Είναι όμως και του καλού και του κακού πηγή τούτο το χάρισμα. Το ίδιο «εγώ» που οικοδομεί τα ιδανικά πολιτικά συστήματα, αυτό διαλύει και τις πραγματικές πολιτείες των ανθρώπων. Και ήρθανε καιροί όπου ο ελληνικός εγωισμός ξέχασε την τέχνη που οικοδομεί τους ιδανικούς κόσμους, αλλά δεν ξέχασε την τέχνη που γκρεμίζει τις πραγματικές πολιτείες. Και εμείς τους συναντήσαμε, καλέ Ατίλιε, σε τέτοιους καιρούς και γι αυτό η κρίση μας γι αυτούς συμβαίνει να είναι τόσο αυστηρή που κάποτε καταντά άδικη. Αλλά και πώς να μην είναι; Η μοίρα μας έταξε νομοθέτες του κόσμου και το ελληνικό άτομο περιφρονεί τον νόμο. Δεν παραδέχεται άλλη κρίση δικαίου παρά την ατομική του, που δυστυχώς στηρίζεται σε ατομικά κριτήρια. Απορείς πως η πατρίδα των πιο μεγάλων νομοθετών, έχει τόση λίγη πίστη στον νόμο. Και όμως από τέτοιες αντιθέσεις πλέκεται η ψυχή των ανθρώπων και η πορεία της ζωής των. Σπάνια οι Έλληνες πείθονται «τοις κείνων ρήμασι». Πείθονται μόνο στα ρήματα τα δικά τους και η αλλάζουν τους νόμους κάθε λίγο ανάλογα με τα κέφια της στιγμής, ή όταν δεν μπορούν να τους αλλάξουν, τους αντιμετωπίζουν σαν εχθρικές δυνάμεις και τότε μεταχειρίζονται εναντίον τους η τη βία η τον δόλο. Α! πόσο την χαίρεται ο Έλληνας την εύστροφη καταδολίευσή τους, τους σοφιστικούς διαλογισμούς που μεταβάλλουν τους νόμους σε ράκη! Ο Έλληνας έχει την πιο αδύνατη μνήμη από μας, έχει λιγότερη συνέχεια στον πολιτικό του βίο. Είναι ανυπόμονος και κάθε λίγο , μόλις δυσκολέψουν λίγο τα πράγματα, αποφασίζει ριζικές μεταρρυθμίσεις. Θες να σαγηνεύσεις την εκκλησία του δήμου σε μια πόλη ελληνική; Πες τους: «Σας υπόσχομαι αλλαγή» Πες τους: «Θα θεσπίσω νέους νόμους» Αυτό αρκεί. Με αυτό χορταίνει η ανυπομονησία τους, το αψίκορο πάθος του. Τι φαεινές συλλήψεις θα βρεις μέσα σε αυτά τα ελληνικά δημιουργήματα της ιδιοτροπίας της στιγμής! Εμείς δειλά-δειλά και μόνο με το χέρι του πραίτορα τολμήσαμε, διολισθαίνοντας μέσα στους αιώνες να ξεφύγουμε από τους άκαμπτους κλοιούς της Δωδεκαδέλτου μας, και πάλι διατηρώντας όλους τους τύπους, όλα τα εξωτερικά περιβλήματα. Τούτη η υποκρισία των μορφών, όταν η ουσία αλλάζει, δείχνει πόση είναι η ταπεινοφροσύνη μας μπρος σε κάθε τι που είναι θεσμός και έθος και παράδοση, πόσο το παρελθόν και η συνέχειά του βαραίνουν στην πορεία μας και πόσο δίκαια αντέχουμε αιώνες εκεί που οι Έλληνες εκάμφθησαν σε δεκαετηρίδες.… Μέσα στους πιο πολλούς Έλληνες , άμα σκάψεις λίγο, θα βρεις ένα ισχνό υπερόπτη Κοριολανό, έναν άσημο εκδικητικό Αλκιβιάδη, ένα εγώ μεγαλύτερο από την πατρίδα. Όχι βέβαια σε όλους, αλλιώς δεν θα υπήρχαν σήμερα πια ελληνικές πόλεις. Αλλά όποιος διοικεί, σαν κι εσένα, έναν λαό, πρέπει να γνωρίζει τις άρχουσες ροπές, που δεν φτάνουν βέβαια ως την φανερή ακρότητα του ωραίου Αθηναίου η του δικού μας Γάιου Μάρκου, αλλά τείνουν προς τα εκεί. Οι πολλοί , από χίλιους δυο λόγους, γιατί είναι πιο μικροί και πιο αδύνατοι, σταματούν μεσοδρομίς. Μα και μ' αυτούς , το κακό γίνεται.… Οι Έλληνες λίγα πράγματα σέβονται και σπάνια όλοι τους τα ίδια. Και προς καλού και προς κακού στέκουν επάνω από τα πράγματα. Για να κρίνουν αν ένας νόμος είναι δίκαιος, θα τον μετρήσουν με το μέτρο της προσωπικής τους περίπτωσης ακόμα κι όταν υπεύθυνα τον κρίνουν στην εκκλησία η στο δικαστήριο. Ο Έλληνας ζητεί από τον νόμο δικαιοσύνη για την δική του προσωπική περίπτωση. Εάν τύχει και ο νόμος, δίκαιος στην ολότητά του και δεν ταιριάζει σε λίγες περιπτώσεις όπως η δική του, δεν μπορεί αυτό να το παραδεχτεί. Και εν τούτοις τετρακόσια χρόνια τώρα το διακήρυξε ο μεγάλος τους Πλάτων, πως τέτοια είναι η μοίρα και η φύση των νόμων, πως άλλο νόμος και άλλο δικαιοσύνη. Το διακήρυξε αυτό και ο Σταγειρίτης, χωρίζοντας το δίκαιο από το επιεικές. Δεν δέχεται να θυσιάσει την δική του περίπτωση, το δικό του εγώ σε έναν νόμο σκόπιμο και δίκαιο στην γενικότητά του. Έτσι είναι πολλοί στις πόλεις που τώρα πρόκειται να διοικήσεις . Έτσι διαφορετικοί, αν όχι από μας, όμως από τους πατέρες μας, που θεμελίωσαν το μεγαλείο της παλιάς, της αληθινής μας δημοκρατίας.
ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΤΕΤΑΡΤΟ… Όσο περνούν οι αιώνες, τόσο εμείς και οι λαοί που κυβερνούμε γινόμαστε περισσότερο ατομιστές, ως που μια μέρα να μαραθούμε όλοι μαζί μέσα στην μόνωση των μικρών μας εαυτών. Νομίζω ότι οι Έλληνες επάνω στους οποίους εσύ τώρα άρχεις είναι πρωτοπόροι σε αυτόν τον θανάσιμο κατήφορο. Δεν σου έκανε κιόλας εντύπωση καλέ μου Νάβιε, η αδιαφορία του Έλληνα για τον συμπολίτη του; Όχι πως δεν θα του δανείσει μια χύτρα να μαγειρέψει, όχι πως αν τύχει μια αρρώστια δεν θα τον γιατροπορέψει, όχι πως δεν του αρέσει να ανακατεύεται στις δουλειές του γείτονα, για να του δείξει μάλιστα την αξιοσύνη του και την υπεροχή του, βοηθά ο Έλληνας περισσότερο από κάθε άλλον. Βοηθά και τον ξένο πρόθυμα, με την ιδέα μάλιστα, που χάρις στους μεγάλους στωικούς, πάντα τον κατέχει, μιας πανανθρώπινης κοινωνίας. Του αρέσει να δίνει στον ασθενέστερο, στον αβοήθητο. Είναι κι αυτό ένας τρόπος υπεροχής… Λέγοντας πως ο Έλληνας αδιαφορεί για τον πλησίον του, κάτι άλλο θέλω να πω, αλλά μου πέφτει δύσκολο να σου το εξηγήσω. Θα αρχίσω με παραδείγματα, που αν προσέξεις , ανάλογα θα δεις και εσύ ο ίδιος πολλά με τα μάτια σου. Ακόμη υπάρχουν ποιητές πολλοί και τεχνίτες στις μεγάλες πόλεις της Ελλάδας. Πλησίασέ τους καθώς είναι χρέος σου και πες μου αν άκουσες κανέναν από αυτούς ποτέ να επαινεί τον ομότεχνό του. Δεν χάνει τον καιρό του σε επαίνους ο Έλληνας. Δεν χαίρεται τον έπαινο. Χαίρεται όμως τον ψόγο και γι αυτόν πάντα βρίσκει καιρό. Για την κατανόηση, την αληθινή, αυτήν που βγαίνει από την συμπάθεια γι αυτό που κατανοείς , δεν θέλει τίποτε να θυσιάσει. Το κίνητρο της δικαιοσύνης δεν τον κινεί για να επαινέσει ότι αξίζει τον έπαινο. Όχι πως δεν θα ήθελε να είναι δίκαιος, αλλά δεν αντιλαμβάνεται καν την αδικία που κάνει στον άλλο. Θαυμάζει ότι είναι ο δικός του κόσμος. Κάθε άλλον τον υποτιμά ! Όταν ένας πολίτης άξιος, δεν αναγνωρίζεται κατά την αξία του, λέει ο Έλληνας: αφού δεν αναγνωρίζομαι εγώ ο αξιώτερός του, τι πειράζει αν και αυτός δεν αναγνωρίζεται; Ο εγωκεντρισμός αφαιρεί από τον Έλληνα την δυνατότητα να είναι δίκαιος.… Μόνον όταν δημιουργηθούν συμφέροντα που συμβαίνει να είναι κοινά σε πολλά άτομα μαζί, βλέπεις την συναδέλφωση και την αλληλεγγύη.Στον κάθε Έλληνα τα ιδανικά είναι ατομικά. Γι αυτό οι πολιτικές των φατρίες είναι φατρίες συμφερόντων, και το ιδανικό του κάθε ηγέτη είναι ο εαυτός του.
ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΠΕΜΠΤΟ… Νάβιε, ο Κάτων από καιρό έχει πεθάνει και πέθανε μαζί του και η παλιά μας δημοκρατία. Τώρα βαδίζουμε κι εμείς τον δρόμο των Ελλήνων ως που και οι δικοί μας εγωισμοί κάθε μέρα ωμότεροι και βιαιότεροι να σκεπάσουν με την πλημμυρίδα τους την Σύγκλητο και την αγορά και ολόκληρη την αθάνατη πόλη.
ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΕΚΤΟ... Εδώ και δυο εβδομάδες σου έγραφα για το φυγόκεντρο εγωισμό των Ελλήνων. Δεν θυμάμαι όμως αν σου έγραψα το χειρότερο. Κινημένος από την ίδια εγωπάθεια, την ρίζα αυτή του κάθε ελληνικού κακού (ας βοηθήσουν οι θεοί να μην γίνει και των δικών μας δεινών η μολυσμένη πηγή), ο Έλληνας σε συχωράει στον συμπολίτη του καμία προκοπή. Όποιον τον ξεπεράσει, ο Έλληνας τον φθονεί με πάθος και αν είναι στο χέρι του να τον γκρεμίσει από εκεί που ανέβηκε θα το κάνει. Μα το πιο σπουδαίο, για να καταλάβεις τον Έλληνα, είναι να σπουδάσεις τον τρόπο με τον οποίο εκδηλώνει τον φθόνο του, τον τρόπο που εφηύρε για να γκρεμίζει καλύτερα. Είναι ένας τρόπος πιο κομψός από το δικό μας γέννημα σοφιστικής ευστροφίας και διανοητικής δεξιοτεχνίας. Δεν του αρέσει η χοντροκομμένη δολοφονία στους διαδρόμους του παλατιού, αλλά η λεπτοκαμωμένη συκοφαντία, ένα είδος αναίμακτου, ηθικού φόνου, ενός φόνου διακριτικότερου και εντελέστερου, που αφήνει του δολοφονημένου την σάρκα σχεδόν ανέπαφη, να περιφέρει την ατίμωση και την γύμνια της στους δρόμους και στις πλατείες. Γιατί και την συκοφαντία, αγαπητέ μου, την έχουν αναγάγει σε τέχνη οι θαυμάσιοι, οι φιλότεχνοι Έλληνες, οι πρώτοι δημιουργοί του καλού και του κακού λόγου. Το να επινοήσεις ένα ψέμα για κάποιον και να το διαλαλήσεις, αυτό είναι κοινότυπο και άτεχνο. Σε πιάνει ο άλλος από το αυτί και σε αποδείχνει εύκολα συκοφάντη και σε εξευτελίζει. Η τέχνη είναι να συκοφαντείς χωρίς να ενσωματώνεις πουθενά ολόκληρη την συκοφαντία, μόνο να την αφήνεις να την συνάγουν οι άλλοι από τα συμφραζόμενα και έτσι ασυνείδητα να υποβάλλεται σε όποιον την ακούει. Η τέχνη είναι να βρίσκεις τον διφορούμενο λόγο, που άμα σε ρωτήσουν γιατί τον είπες, να μπορείς να πεις πως τον είπες με την καλή σημασία, και πάλι εκείνος που τον ακούει να αισθάνεται πως πρέπει να τον εννοήσει με την κακή του σημασία.…. Αυτό είναι το αγχέμαχο όπλο με το οποίο πολεμάει ο Έλληνας τον Έλληνα, ο ηγέτης τον ηγέτη, ο φιλόσοφος τον φιλόσοφο, ο ποιητής τον ποιητή αλλά και ο ανάξιος τον άξιο, ο ουσιαστικά αδύνατος τον ουσιαστικά δυνατό..... και ξένος, θα δοκιμάσεις την αιχμή τούτου του όπλου κι εσύ όπως την δοκίμασα κι εγώ. Θα απορήσεις σε τι κοινωνική περιωπή βάζουν οι Έλληνες τους δεξιοτέχνες της συκοφαντίας, πώς τους φοβούνται οι πολλοί και αγαθοί, και πώς τους υπολήπτονται οι χρησμοθήρες και πώς γλυκομίλητα τους χαιρετούν όταν τους συναντούν στις στοές και στην αγορά.
ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΕΒΔΟΜΟ… Το ανυπότακτο σε κάθε πειθαρχία, η περιφρόνηση των άλλων και ο φθόνος, η αρρωστημένη διόγκωση της ατομικότητας σπρώχνουν σχεδόν τον Έλληνα να θεωρεί τον εαυτό του πρώτο ανάμεσα στους άλλους. Αδιαφορώντας για όλους και για όλα, παραβλέποντας ότι γίνηκε πριν και ότι γίνεται γύρω του, αρχίζει κάθε φορά από την αρχή και δεν αμφιβάλλει πως πορεύεται πρώτος τον δρόμο το σωστό. Ταλαιπωρεί από αιώνες την ελληνική ζωή η υπέρμετρη εμπιστοσύνη του Έλληνα στην προσωπική του γνώμη και στις προσωπικές του δυνατότητες. Παρά να υποβάλει τη σκέψη του στην βάσανο μιας ομαδικής συζήτησης, προτιμάει να ριψοκινδυνεύει με μόνες τις προσωπικές του δυνάμεις. Πρόσεξε τις συσκέψεις των ηγετών των πολιτικών μερίδων τους με τους δήθεν φίλους των και θα δεις ότι οι περισσότερες είναι προσχήματα. Ο ηγέτης λέει την γνώμη του, βελτιώνει την διατύπωσή της με τις πολλές επαναλήψεις, χωρίς ούτε να περιμένει, ούτε να θέλει καμία αντιγνωμία. Και οι φίλοι του το ξέρουν καλά αυτό και συχνάζουν σε αυτές τις συσκέψεις ή για να μάθουν τα νέα της ημέρας ή για να βρουν ευκαιρία να κολακέψουν τον ηγέτη. Το αποτέλεσμα είναι ότι ο Έλληνας πολιτικός ανακυκλώνεται μόνος του μέσα στις δικές του σκέψεις, γιατί πιστεύει πως αυτές αρκούν για το έργο του, η το χειρότερο γιατί η χρησιμοποίηση και των άλλων στην εκτέλεσή του, θα περιόριζε την κυριότητά του επάνω στο έργο, θα το έκανε περισσότερο τέλειο, αλλά λιγότερο δικό του, και εκείνο που προέχει για τον Έλληνα δεν είναι το πρώτο , αλλά το δεύτερο. Έτσι σε πρώτη μοίρα έρχεται η τιμή του και σε δεύτερη η αξία του έργου. Αυτή είναι η αδυναμία του πολιτικού ήθους που θα παρατηρήσεις στους Έλληνες δημόσιους άνδρες , που κατά τα άλλα είναι και πιο υψηλόφρονες και πιο αδέκαστοι και σχεδόν πιο φτωχοί από τους σύγχρονους δικούς μας. Οι παλιοί όμως Ρωμαίοι , αυτοί κατείχαν την αρετή της μετριοφροσύνης που απουσιάζει και απουσίασε πάντα από την ελληνική πολιτική ζωή και γι' αυτό τότε κατορθώσανε, αν και σε τόσα καθυστερημένοι, να πάρουν την κοσμοκρατορία από τα χέρια των Ελλήνων. Γιατί βλέπεις, τούτη η μοιραία για την τύχη των Ελλήνων εγωπάθεια φέρνει και ένα άλλο χειρότερο δεινό : Όπου βασιλεύει, τα έργα σχεδιάζονται πάντα μέσα στα στενά όρια της ατομικότητας, σύντομα και βιαστικά, για να συντελεστούν όλα , πριν το πρόσωπο εκλείψει. Η πολιτική όμως που θεμελιώνει τις μεγάλες πολιτείες Δε σηκώνει ούτε βιασύνη, ούτε συντομία. Σχεδιάζεται σε έκταση αιώνων. Δεν προσδένεται σε άτομα, αλλά σε ομάδες προσώπων, σε διαδοχικές γενιές. Στην εκτύλιξή της εξαφανίζεται το εφήμερο άτομο και παίρνουν την πρώτη θέση, διαρκέστερες υποστάσεις, λαοί, οικογένειες, πολιτικές μερίδες, ή κοινωνικές τάξεις. Τα εδραία πολιτικά έργα μέσα στην ιστορία είναι υπέρ προσωπικά . Και δυστυχώς, οι Έλληνες μόνο σε προσωπικά έργα επιδίδονται με ζήλο. Γι αυτό ή δεν φτάνουν ως την τελείωση ενός άξιου πολιτικού έργου, ή όταν φτάσουν, φέρνει μέσα του το έργο του το ίδιο το σπέρμα της φθοράς. Και αυτό είναι δίκαιο. Γιατί σκοπός των Ελλήνων είναι η πρόσκαιρη λάμψη του πρόσκαιρου ατόμου όχι η μόνιμη απρόσωπη ευόδωση του ιδίου του έργου. Έπρεπε εξαιρετικά ευνοϊκές περιστάσεις να συντρέξουν με την μεγαλοφυία του Αλέξανδρου του Μακεδόνα για να αποκτήσουν για λίγα χρόνια οι Έλληνες μια κυρίαρχη πολιτική θέση στην οικουμένη. Αλλά και εκεί το έργο, στηριγμένο σε ένα πρόσωπο, όχι σε μιαν κοινότητα ανθρώπων, ούτε σε μία πολύχρονη παράδοση , μόλις εξαφανίστηκε ο δημιουργός του , διαλύθηκε μέσα σε χέρια των ιδίων εκείνων ανθρώπων που όταν ο Αλέξανδρος ζούσε, στάθηκαν οι απαραίτητοι συντελεστές του. Αλλά το έργο , βλέπεις, δεν ήταν δικό τους. Δεν τους είχε κάνει ο αυταρχικός ηγέτης κοινωνούς στην τιμή του έργου, αλλά θήτες του γιγάντιου εγωισμού του.
ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΟΓΔΟΟ... Ποτέ, μα ποτέ δεν θέλησα να σου πω ότι λείπει η πολιτική σκέψη από την Ελλάδα. Απεναντίας πιστεύω πως αφθονεί, περισσότερο μάλιστα απ' όσο φαντάζεται όποιος βλέπει τα πράγματα από έξω. Μόνο που δεν μας είναι αισθητή η παρουσία της , γιατί οι άνδρες που την κατέχουν φθείρονται ο ένας από τον άλλον σε μιαν αδιάκοπη πεισματική και το πιο συχνά , μάταιη σύγκρουση. Εάν λείπει κάτι των Ελλήνων πολιτικών, δεν είναι ούτε η δύναμη της σκέψης , ούτε η αγωνιστική διάθεση. Στο χαρακτήρα , στο ήθος φωλιάζει η αρρώστια. Φωλιάζει στην άρνησή τους να δεχθούν να εξαφανίσουν το άτομό τους για την ευόδωση ενός ομαδικού έργου. Δεν κρίνουν ποτέ με δικαιοσύνη το συναγωνιστή τους και γι αυτό δεν υποτάσσονται ποτέ στην υπεροχή του. Δεν έχουν την υπομονή μέσα στον κύκλο των ισοτίμων, να περιμένουν με την τάξη του κλήρου ή της ηλικίας την σειρά τους. Έτσι διασπαθίζοντας την δύναμη του και τις αρετές του κατάντησε ο λαός με την υψηλότερη και πλουσιότερη στην θεωρία πολιτική σκέψη, να μείνει τόσο πίσω από μας στις πρακτικές πολιτικές του επιδόσεις.… τα δεινά , όσα υποφέρανε ως τα σήμερα οι Έλληνες , μα θαρρώ και όσα θα υποφέρουν στο μέλλον, μια έχουν κύρια και πρώτη πηγή, την φιλοπρωτία , την νόμιμη θυγατέρα του τρομερού των εγωισμού. Μου γράφεις πως αυτό συμβαίνει και αλλού και προ παντός σε μας. Η διαφορά καλέ μου φίλε, έγκειται στο μέτρο και στην ένταση της φιλοπρωτίας. Βέβαια και εμείς σήμερα δεν υστερούμε. Αλλά την εποχή που θεμελιώνονταν το μεγαλείο της Ρώμης δεν είχαν υπερβεί οι δικοί μας το πρεπούμενο μέτρο. Υποτάσσονταν στον κοινό νόμο και στους γενικούς σκοπούς της πολιτείας, ενώ οι Έλληνες το ξεπέρασαν πριν προφτάσουν να στεριώσουν την δύναμή τους στην οικουμένη. Όσο όμως αυστηρότερος και αν θέλω να είμαι, καθώς είναι χρέος μου, για μας τους Ρωμαίους, δεν ξέρω αν μεταξύ των Ρωμαίων, και σήμερα ακόμα, υπάρχουν τόσο φανατικοί και αδίστακτοι στο κυνήγημα των τιμών, όσοι υπήρξανε μεταξύ των Ελλήνων στους ενδοξότερους τους αιώνες. Μήπως υπερβάλω καλέ μου φίλε; Μήπως βλέπω το θαυμαστό γένος των Ελλήνων με τα μάτια της γεροντικής κακίας; μα είναι χρόνια τώρα που με το λυχνάρι και με του ήλιου το φως διαβάζω Αριστοφάνη, Δημοσθένη, Ευριπίδη, Θεόφραστο, Επίκουρο, Ζήνωνα, Χρύσιππο και όλο και βεβαιώνομαι περισσότερο πως δεν είμαι μόνος στον τρόπο που τους κρίνω. Όχι φίλε μου , Δε βλέπω πως είμαι άδικος όταν λέγω πως πρόθεσή τους συνήθως δεν είναι να ξεπεράσουν σε αξιότητα η και σε καλή φήμη τον αντίπαλό τους, αλλά να τον κατεβάσουν στα μάτια του κόσμου κάτω από την δική τους θέση, όποια κι αν είναι. Την αρχαία «ύβριν» των την κατεβάσανε στο χαμηλότερο επίπεδο. Κάποτε με τούτη την ισοπέδωση προς τα κάτω νομίζουν ότι επαναφέρουν το πολίτευμά τους στην ορθή του βάση. Μάταια ξεχώρισε ο μεγάλος Σταγειρίτης την «δημοκρατία» (Σ.Μ. οχλοκρατία) από την «πολιτεία» (Σ.Μ. ορθή δημοκρατία). Η θέλησή τους για ισότητα, άμα την αναλύσεις, θα δεις ότι δεν απορρέει από την αγάπη της δικαιοσύνης, αλλά από τον φθόνο της υπέρτερης αξίας. «Μια που εγώ , λέει ο Έλληνας, δεν είμαι άξιος να ανέβω ψηλότερα από σένα, τότε τουλάχιστον και εσύ να μην ανεβείς από μένα ψηλότερα. Συμβιβάζομαι με την ισότητα». Συμβιβάζεται με την ισότητα ο Έλληνας, γιατί τι άλλο είναι παρά συμβιβασμός να πιστεύεις ανομολόγητα πως αξίζεις την πρώτη θέση και να δέχεσαι μία ίση με των άλλων! Μέσα του λοιπόν δεν αδικεί τόσο ο Έλληνας, όσο πλανάται. Γεννήθηκε με την ψευδαίσθηση της υπεροχής. Και ύστερα θα συναντήσεις και μεταξύ των Ελλήνων την άλλη ψευδαίσθηση που τους κάνει να υπερτιμούνε την μία αρετή που έχουν και να υποτιμούν τις άλλες που τους λείπουν. Είδα δειλούς που φαντάζονταν πως μπορούν να ξεπεράσουν όλους μονάχα με την εξυπνάδα τους και ανδρείους που πίστευαν πως φτάνει για να ξεπεράσουν όλους η ανδρεία τους. Είδα έξυπνους που φαντάζονταν ότι δεν χρειάζεται να γίνουν πρώτοι, ούτε η επιστήμη, ούτε η αρετή. Είδα κάτι σοφούς που θελαν να σταθούν επάνω από τους έξυπνους και από τους ανδρείους με μόνη την επιστήμη και την σοφία. Πόσο αλήθεια άμαθοι της ζωής μπορεί να είναι αυτοί οι αφεντάδες της γνώσης! Τι κακό μας έκανε αυτός ο Πλάτωνας! Πόσους δολοπλόκους πήρε στο λαιμό του που νομίσανε πως είναι «άνδρες βασιλικοί» !α είδα τέλος , αγαπητέ μου Νάβιε , και κάτι ενάρετους , που δεν το χώνευαν να μην είναι πρώτοι στην πολιτεία , αφού ήταν πρώτοι στην αρετή. Και βέβαια δεν στασίαζαν όπως οι βάναυσοι και οι κακοί , αλλά αποσύρονταν σιωπηλοί και απογοητευμένοι στους αγρούς των , αφήνοντας τον δήμο στα χέρια των δημαγωγών και των συκοφαντών , η δηλητηριάζανε την ίδια τους την αρετή και τους ωραίους της λόγους με την πίκρα της αποτυχίας των , σαν οι ηγεσίες των πολιτειών να μην ήταν μοιραία υποταγμένες στις ιδιοτροπίες της τύχης και του χρόνου και σε λογής άλλους συνδυασμούς δυνάμεων που συνεχώς τις απομακρύνουν από την ιδεατή τους μορφή και τις παραδίνουν στα χέρια των ανάξιων ή των μέτριων. Τέτοια είναι τα πάθη και οι αδυναμίες που φθείρουν τους ηγέτες των ελληνικών πόλεων. Όσο για τους οπαδούς των ηγετών αυτών, έχουν και αυτοί την ιδιοτυπία τους στον μακάριο εκείνο τόπο. Είναι οπαδοί, πραγματικοί οπαδοί, μόνο όσοι έχασαν οριστικά την ελπίδα να γίνουν και αυτοί ηγέτες. Έτσι θα παρατηρήσεις ότι πιστοί οπαδοί είναι μόνο οι γεροντότεροι από τον ηγέτη τους. Ελάχιστοι είναι οι οπαδοί από πίστη ιδεολογική η από πίστη στον ηγέτη. Οι πολλοί είναι πειθαναγκασμένοι από τα πράγματα, γιατί ατύχησαν, γιατί βαρέθηκαν η λιγοψύχησαν. Γι αυτό είναι και όλοι προσωρινοί, άπιστοι, ενεδρεύοντες οπαδοί, ώσπου να περάσει η κακιά ώρα. Μα και αυτοί που μένουν και όσο μένουν οπαδοί, προσπαθούν συνεχώς να αναποδογυρίσουν την τάξη της ηγεσίας και να διευθύνουν αυτοί από το παρασκήνιο τον ηγέτη. Γι αυτό και βλέπεις τόσο συχνά να είναι περιζήτητοι οι μέτριοι ηγέτες που προσφέρονται ευκολότερα στην παρασκηνιακή ηγεσία των οπαδών τους. Σε πολλές περιπτώσεις δεν έχει σημασία να ξέρεις ποιος είναι ο ονομαστικός ηγέτης μιας πολιτικής μερίδας αλλά ποιοι εκ του αφανούς τον διευθύνουν. Βλέπεις είναι μερικοί άνθρωποι που δεν είναι προικισμένοι με τα χαρίσματα με τα οποία αποκτάς τα φαινόμενα της ηγεσίας αλλά μόνο με εκείνα που χρειάζονται για την ουσία της, για την άσκηση της εξουσίας . Είναι αναγκασμένοι λοιπόν οι τέτοιοι να περιοριστούν στον ρόλο του υποβολέα και να αφήσουν τους άλλους που κατέχουν τα φαινόμενα να χαριεντίζονται επάνω στην σκηνή.
ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΕΝΑΤΟ… Και ύστερα, μήπως δεν βλέπω και την άλλη όψη του πράγματος; Ας παραπονιόμαστε για την ελληνική εγωπάθεια εμείς που διαρκώς επάνω της σκοντάφτουμε, γιατί έχουμε να κάνουμε με την ελληνική πόλη και τους πολιτικούς της. Έχει και την εξαίσια πλευρά της η υπερτροφία αυτή της προσωπικότητας , που στις κακές της όψεις την ονομάζουμε εγωπάθεια. Έχει την πλευρά την δημιουργική, στην φιλοσοφία, στην ποίηση, στις τέχνες, στις επιστήμες, ακόμη και στο εμπόριο και στον πόλεμο. Από αυτήν αναβλύζει όλη η δόξα των Ελλήνων , η μόνη δόξα στην ιστορία που μπορεί να σταθεί πλάι στην δική μας.Φοβάμαι μονάχα, γιατί, και ας μην το βλέπεις εσύ, κατά βάθος με γοητεύουν και εμένα οι Έλληνες, που είναι και θα είναι πάντα οι δάσκαλοί μου. Φοβάμαι πως φτάσαμε στον καιρό, που η φωτεινή πλευρά της προσωπικότητάς των πηγαίνει όλο μικραίνοντας και αντίθετα η σκοτεινή όλο και αυξάνει, και δεν ξέρω, δεν μπορώ να ξέρω αν ετούτος ο κατήφορος μπορεί ποτέ πια να σταματήσει.
ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΔΕΚΑΤΟ… Δεν σου κρύβω πως με πείραξε ο λόγος σου, πως δείχνομαι τάχα κακός και άδικος με τους Έλληνες. Ας αρχίσω λοιπόν σήμερα το γράμμα μου με έναν έπαινο γι αυτούς, για να ξεπλύνω έτσι κάπως την μομφή σου. Ο εγωισμός δεν κάνει τους Έλληνες μόνο κακούς πολίτες στην αγορά, τους κάνει και καλούς στρατιώτες στον πόλεμο. Έχουν αιώνων τρόπαια που μέσα στην μνήμη τους γίνονται σαν νόμοι άγραφοι και επιβάλλουν την περιφρόνηση της κακουχίας και του κινδύνου. Μη συγχέεις την διάλυση της στρατιωτικής δύναμης, που έχει αφορμή τις εμφύλιες έριδες με την ατομική γενναιότητα καθώς και την πολεμική δεξιοτεχνία των Ελλήνων .Μα δεν είναι μόνο στον πόλεμο ο Έλληνας γενναίος και άξιος μαχητής, αλλά και στην ειρήνη. Ακριβώς γιατί η γενναιότητά του δεν είναι συλλογική, σαν των περισσοτέρων λαών, αλλά ατομική, γι αυτό δεν φοβάται, και εκεί που βρίσκεται μόνος του, να ριψοκινδυνεύσει, στην ξενιτιά, στο παράτολμο ταξίδι, στην εξερεύνηση του αγνώστου. Γι αυτό και τόλμησε τέτοια που εμείς δεν θα τολμούσαμε ποτέ και θεμελίωσε για αιώνες αποικίες, έξω από τις στήλες του Ηρακλέους και πέρα στα χιόνια της Σκυθίας . Και στον καιρό μας ακόμη, Έλληνες δεν είναι εκείνοι που τόλμησαν να διασχίσουν άγνωστες θάλασσες για να φτάσουν στην χώρα των Ινδών και στις έμπειρες χώρες πιο κάτω από την γη των Αιθιόπων; Αναρωτιέσαι κάποτε γιατί τα τολμάει αυτά τα παράτολμα ο Έλληνας; Επειδή είναι γενναίος ο Έλληνας, είναι και παίκτης. Παίζει την περιουσία του, την ζωή του και κάποτε την τιμή του. Γεννήθηκε για να σκέπτεται μόνος, για να δρα μόνος, για να μάχεται μόνος και γι αυτό δεν φοβάται την μοναξιά. Εμείς αντίθετα είμαστε από τα χρόνια τα παλιά μια υπέροχα οργανωμένη αγέλη. Σκεπτόμαστε μαζί, δρούμε μαζί, μαχόμαστε μαζί και μοιραζόμαστε μαζί την τιμή, τα λάφυρα, τη δόξα. Οι Έλληνες δε δέχονται, όσο αφήνεται η φύση τους ελεύθερη, να μοιραστούν τίποτε με κανέναν. Το εθνικό τους τραγούδι, αρχίζει με έναν καυγά, γιατί θελήσανε να κάνουν μοιρασιά ανάμεσα σε άντρες που μοιρασιά δεν δέχονται (Σ.Μ. αναφέρεται στην Ιλιάδα). Και μια που πήρα τον δρόμο των επαίνων, άκουσε και αυτόν, που δεν είναι και ο μικρότερος. Οι αυστηρές κρίσεις που τώρα βδομάδες σου γράφω, θαρρείς πως είναι μόνο δικές μου; Τις πιο πολλές τις διδάχτηκα από έναν Έλληνα, από τον Επίκτητο. Νέος τον άκουσα να εξηγεί το μέγα δράμα του γένους του. Ήσυχα , καθαρά, με την ακριβολογία και την χάρη που σφράγιζε τον λόγο του, μας ετοίμαζε για έναν κόσμο που είχε πια περάσει, για μίαν Ατλαντίδα που είχε κατακαλύψει ο Ωκεανός. Κάποτε κάνοντας την απολογία της πατρίδας του, μας έλεγε: «Δεν είναι τόσο δίκαια τα ανθρώπινα, ώστε μόνο αμαρτήματα να είναι οι αιτίες των τιμωριών. Η Τύχη, η τυφλή θεά, η τελευταία στην οποία θα πάψω να πιστεύω, πρόδωσε συχνά τους Έλληνες στον δρόμο τους. Αλλά και αυτοί, πρόσθετε, την συντρέξανε με τον δικό τους τρόπο». Μην νομίσεις όμως πως μόνο ένας Επίκτητος κατέχει την αρετή του «γνώθι σαυτόν» . Σε κάθε κόχη , απάγκια της αγοράς κάθε πόλης, σε κάθε πλάτανο από κάτω της ευλογημένης ελληνικής γης, θα βρεις και έναν Έλληνα, αδυσώπητο κριτή του εαυτού του. Και εύκολα θα σου ξανοιχτεί και ας είσαι ξένος. Αρκεί εσύ να μην αρχίσεις να κακολογείς τίποτε το ελληνικό, γιατί τότε ξυπνάει μέσα του μια άλλη αρετή, η περηφάνια. Ναι , ναι , σε βλέπω να γελάς, Ατίλιε Νάβιε, αυτούς τους ταπεινούς κόλακες που σέρνονται στους προθαλάμους μας, γελάς που τους ονομάζω περήφανους. Και όμως θα αστοχήσεις στο έργο σου αν αγνοήσεις αυτήν την αλήθεια. Πρόσεξε την υπεροψία και την φιλοτιμία των Ελλήνων. Μην πλανάσαι! `Εχουν την ευαισθησία των ξεπεσμένων ευγενών. Είναι γκρεμισμένοι κοσμοκράτορες , ποτέ όμως τόσο χαμηλά πεσμένοι ώστε να ξεχάσουν τι ήτανε ! Η πολυσύνθετη ψυχή τους χωράει λογής αντιφάσεις και έρχονται ώρες που για πολλούς είναι δίκαιος ο ειρωνικός λόγος του Ιουβενάλιου "Graeculus esuriens, in coelum jusseris, ibit" (τον λιμασμένο γραικύλο , κι αν στον ουρανό τον προστάξεις να πάει, θα πάει) . Άλλοι όμως είναι τούτοι οι γραικύλοι και άλλοι οι Έλληνες. Και το πιο περίεργο, οι ίδιοι τούτοι σε άλλες ώρες είναι γραικύλοι (graeculus) και σε άλλες Έλληνες (graeci) . Δεν πρέπει ποτέ να δώσεις την εντύπωση στον Έλληνα ότι του αφαίρεσες την ελευθερία του. `Άφησε τον, όσο μπορείς, να ταράζεται, να θορυβεί , και να ικανοποιεί την πολιτική του μανία, μέσα στην σφαίρα που δεν κινδυνεύουν τα συμφέροντα της αυτοκρατορίας. Εσύ πρέπει να έχεις την τέχνη να επεμβαίνεις μόνο την τελευταία στιγμή, όταν δεν μπορείς να βάλεις τους Έλληνες να αποτρέψουν το δυσάρεστο. Πάντοτε βρίσκονται οι διαφωνούντες μεταξύ των Ελλήνων, που θα είναι πρόθυμοι να σε βοηθήσουν, είτε θεληματικά, είτε συνηθέστερα, άθελά τους. Υποβοηθώντας το τυφλό παιγνίδι των φατριών από το παρασκήνιο, χωρίς να προσβάλλεις την περηφάνιά τους, μπορεί να οδηγήσεις τις ελληνικές πόλεις προς το καλό πολύ ευκολότερα παρά με τις σοφότερες διαταγές που θα εξέδιδες, αν ήσουνα ανθύπατος στην Ισπανία ή στην Ιλλυρία.
ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΕΝΔΕΚΑΤΟ... Όμως αν θέλεις στην Ελλάδα πραγματικά να επιβάλεις μία απόφασή σου, όσο σωστή και αν είναι, κοίταξε να μην φανεί η πρόθεσή σου. Πρέπει να θυσιάσεις την τιμή μίας απόφασης για να την επιβάλεις μεταξύ των Ελλήνων. Κάλεσε ιδιαιτέρως έναν-έναν τους αρχηγούς των μερίδων, δώσε στον καθένα την ευκαιρία μίας επίπλαστης πρωτοβουλίας. Φυσικά, αν δυστροπούν, να τους τρομάξεις, αλλά και αυτό υπό εχεμύθεια, χωρίς να αναγκάσεις την φιλοτιμία τους να πάρει τα όπλα. Δώσε τους κάποια περιθώρια έντιμης υποχώρησης και όταν ακόμη στην πραγματικότητα διατάσσεις, μην τους πεις ότι διατάσσεις. Πες τους ότι δεν διατάσσεις, αλλά ότι αν δεν γίνει τούτο κι εκείνο, τότε οι ρωμαϊκές λεγεώνες θα αναγκαστούν να μετασταθμεύσουν για λόγους ασφαλείας σε άλλη επαρχία και τότε μπορεί τίποτε Γέτες η Κέλτες η Δακοί να στείλουν τα στίφη τους να δηώσουν την χώρα και ας αναμετρήσουν οι ίδιοι τις συνέπειες και ας αποφασίσουν.… Όλα αυτά δεν σου τα λέω για να σε κάνω να περιφρονείς τους Έλληνες. Απεναντίας σου τα λέω για να τους καταλάβεις και να τους προσέξεις. Ακόμη και σήμερα διατηρούν τα ίχνη μερικών αρετών που μοιάζουν με την χόβολη μίας μεγάλης πυρράς. Μελετητές της ψυχής των ατόμων και του όχλου, θα τους δεις να εκτελούν μερικούς θαυμάσιους ελιγμούς, να χαράζουν πολιτικά σχέδια περίλαμπρα, με μια ευκινησία στην σκέψη και μια γοργότητα στις αντιδράσεις που εμείς εδώ ποτέ δεν φτάσαμε. Μόνο που ύστερα θα μελαγχολήσεις βλέποντας πως είναι πια ασήμαντοι οι σκοποί για τους οποίους ξοδεύονται αυτά τα εξαίσια χαρίσματα.
ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΔΩΔΕΚΑΤΟ... Πρόσεξε αυτούς τους παλληκαράδες της πολιτικής , που δεν καταλαβαίνουν ότι είναι γελοίο να έχεις το ύφος του δυνατού και του τρανού, όταν από καιρό έχεις πάψει να είσαι. Καθώς τρέφονται από την οπτασία των περασμένων τους μεγαλείων και δεν μπορούν να συμμορφωθούν με τις σημερινές τους διαστάσεις, πολύ θα σε ταλαιπωρήσουν με την αξίωσή τους να μην επεμβαίνεις στα πράγματα της πόλης τους.
(μετάφραση Κωνσταντίνου Τσάτσου)
www.diodos.gr